Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

zamiana głosek

Hasło w cytatach: zamiana, zamiana głoski
Język: polski
Dział: Fonetyka, Morfologia (współcześnie)
  • Część II. O częściach mowy w ogólności: Jak/1823
  • Część druga prawideł gramatycznych, czyli odmiennia: Szum/1809
  • O składni w ogólności: DwBg/1813
  • O łagodzeniu języka (K. Brodziński): Rozp/1830
  • Spis rzeczy i wyrazów: Rozp/1830
  • Zbiór abecadłowy rzeczy: DwBg/1813

Cytaty

Ponieważ, jak widzieliśmy przy stopniowaniu niektórych Przysłówków zachodzi zamiana głosek, np. twardo, twardziej; miło, milej.

Czté­réma sposobami zachodzić może odmia­na w słowie: dodaniém, ujęciém, przełożeniém lub zamianą i rozdzieleniém jednéj zgłoski na dwie, lub zbiciém dwóch na jednę.

Tu należy zamiana głoski za głoskę, np. łacny zamiást łatwy: męcherz zamiást pę­cherz: i cudzoziemczyzna, to jest uży­cié obcégo słowa za swojskié, np. ratusz, albo swojskiégo z cudzoziemska.

Zamiana głoski, 102: głosek i zglosek w wyrazach 23, 25 [...] 133.

W przypadkowaniu imion naszych równie często się trafia zamiana jednych głosek na drugie, jak przybywanie lub ich ubywanie: przyczyną jest albo zbieg taki głosek, że one przy sobie bydź nie mogą [...]; albo szukanie przyjemności mowy i jej wdzięku.

Polski język, dążąc do podobnego udoskonalenia,ma do tego środki: 1. Zmiękczanie, lub stwardzanie spółgłosek. 2. Dodawanie lub wypuszczanie tychże spółgłosek, lub samogłosek. 3. Zamiany wszelkich głosek podług potrzeby na inne. 4. Wyrzucanie lub dodawanie do wyrazu całych syllab na początku, lub na końcu onego. 5. lnwersye wolniejsze w języku polskim, niż w innych żyjących europejskich; i te dla harmonii mowy są najważniejsze.

Dodawanie, wyrzucanie, lub zamiana głosek pojedynczych, ważném jest bardzo dla harmonii stylu, chociaż pod względem ortografii, mało w tym przedmiocie zostaje do powiedzenia.

GŁOSKI; ich początek i natura, 339; ich zamiana, 422, 431; dodawanie, 427; wyrzucanie, 422, 430; dwojenie, 423.

ZAMIANA głosek. Obacz Głoski.