terminów gramatycznych online
język narząd
Geneza: psł. *ęzykъ
Język. [...] 3. Anatomiczny organ człowieka odgrywający główną rolę w artykulacji mownej.
Cytaty
Do tego zaś, języka, warg, i zębow ruszenie, umiarkowane bydż powinno, żeby ani wymyślne słow przeciąganie zbytniej powagi, ani prędkość nieumiarkowana, płochości nie wydawała.
Wprawdzie, ten dar, wrodzonym bardziej, niżeli nabytym powinien by się nazwać, ponieważ, od pomiernej tęgości języka, dobrego składu garła, lub zębow, pochodzi.
P. Proszę mi to przykładem objaśnić, co się rozumi przez łamanie Głosu? O. Kiedy wymawiam Głoskę a, jednostajny słychać głos, ztąd litera znacząca taki Głos, nazywa się właściwie Głoska (Voyelle), ale kiedy wymawiam ba, ca, da, i inne, słyszę insze brzmienie przydane do Głoski rożnym ruszeniem języka, zębow, warg, a takowe brzmienie (son) nazywa się właściwie Głosu Łamanie, to zaś wyrażają Brzmiące Litery.
[…] Mowa jest wyjawianie myśli za pomocą rozmaitych głosów, niby kolorów, dobieranych na malowanie wszelkich działań umysłu naszego. Zowiemy ją téż językiem, od jednego z narzędzi mownych, mocą których głosy różne urabiać jesteśmy zdolni. Narzędzia te są: usta, język, zęby, podniebienie, gardło i dech jako równo i bezpośrednio jak usta działający.
O głoskach podniebiennych. 1. Liter podniebiennych głosowych mamy pięć d, ł, n, r, t. Z tych wszystkich głosek litera ł, jest najłatwiéjsza do zmiękczenia […]. 2. Głoski d, n, t, wyrabiają się wszystkie prawie jednakowém poruszeniem języka; z tą tylko różnicą, że wymawiając głoskę d silniéj dech pędzimy aniżeli przy wymówieniu t, a dla oddania n przyłożywszy język do podniebienia, dech pędzimy w kanał nosowy. Jednakże mimo to n, może spływać na samogłoskę cieńszą i; głoski zaś d, t, zwykle opierają się na grubéj samogłosce y. Jeżeli zaś głoski te spływają na cieńszą samogłoskę i, natenczas tworzy się brzmienie syczące.
Narzędzia mowne są dwa ruchome: język i wargi, a dwa nieruchome: gardło i podniebienie.
Podobnież dzieje się u nas z opisywaniem obszernem gęby, gardła języka i języczka, jaki ton gdzie te narzędzia wydają jak mówić trzeba, którą stronę pocisnąć lub rozdziawić trzeba i t. d.
Język, p. narządy mowne.
★Narządy mowne: ★płuca, ★tchawica i jej górna część, t.j. ★krtań [...]. Język; części: a) koniec (apex, apikalny), b) brzeg (corona, koronalny), c) grzbiet (dorsum, dorsalny), d) osada (radix, radykalny).