of grammatical terms online
język narząd
Etymology: psł. *ęzykъ
Język. [...] 3. Anatomiczny organ człowieka odgrywający główną rolę w artykulacji mownej.
Quotations
Álbo téż w wymawiániu słów, jednè ledwie ná tchu człowieczym, drugié ná sámym bądź cienkim i subtélnym, bądź miązszym i grubym głosie: trzecie ná własnym przebiérániu języká sámègo, álbo téż w otwiérániu i w przywiérániu warg záwisły: dla których trudno wymyśláć było liter cáłych: tám zá długim namysłem, jednè áspirátiámi, drugié áccentámi i to róznèmi, trzecié punktámi, álbo kréskami, czwartè diphtongámi znáczyli: y nie literas, ále tonos, sive tenores vocum, dźwięki álbo głós słowá własnègo przezywáli.
D. Brzmi dotykająć końcem języka podniebienia, czego żywy chyba głos nauczyciela nauczy.
Podobnież dzieje się u nas z opisywaniem obszernem gęby, gardła języka i języczka, jaki ton gdzie te narzędzia wydają jak mówić trzeba, którą stronę pocisnąć lub rozdziawić trzeba i t. d.
Organa mowy dzielą się na:
1-sze organa głosu: płuca i drogi oddechowe, do których należą: oskrzela, tchawica i krtań ze strunami głosowemi,
2-ie organa artykulacyi, nazywane w gramatykach narzędziami mownemi i służące do urabiania głosu: gardziel, jama ustna i jama nosowa; jamę ustną stanowią: podniebienie, mięśnie policzkowe, język, zęby, wargi.
Narządy mówne. Do wydawania dźwięków mowy ludzkiej potrzebne są odpowiednie narządy mówne, a mianowicie: jama ustna i jej części: język, zęby, wargi, podniebienie twarde i miękkie, zakończone języczkiem, i jama nosowa, oraz gardło z krtanią, opatrzoną strunami głosowemi.
(... ) różne części jamy ustnej w rozmaity sposób pracują przy wymawianiu przez nas głosek; nazywa się je też narządami mownymi. Są nimi: wargi, zęby, dziąsła, podniebienie twarde (od linii łączącej ostatnie zęby trzonowe) i miękkie zakończone języczkiem, wreszcie język, w którym wyróżnić można przód (1½ cm końca języka), środek (część pod twardym podniebieniem), tył (reszta języka ku osadzie).