Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

participium

Język: łaciński
Definicja współczesna

imiesłów

Cytaty

Participiumuczesnik.

UCZĘŚNIK [...] – 2) gram. uczęśnik participium RN (k. tyt.); uczęśnik, ktore część bierze od nomen i część od verbum (sv. participium) R y6 (mg); dwa uczęśnicy duo participia R y6 (mh; av. participium).

Quid est Participium? Est nomen verbale significans tempus, [id est, Inflectitur ut nomen, sed praeterea tempus significat, Ut Verbum. Hoc est, Participium ma pod sobą te słowá, ktore deklinują się jako nomina, á pochodzą à Verbo, i záwsze czás pewny znáczą].

[Co to jest imiesłów? To imię czasownikowe oznaczające czas [to jest, odmienia się jak imię, lecz poza tym oznacza czas, jak czasownik.]

Expositis, quae ad literarum affectiones pertinere videbantur, ad dictiones ipsas seu partes Orationis progredimur. Sunt autem ut apud Latinos, ita apud Polonos, octo: Nomen, Pronomen, Verbum, Participium, Praepositio, , Adverbium, Interiectio, Coniunctio.

Participium quid est? Uczęstnik co jest? Pars orationis declinabilis, Część mowy staczająca się, Accidentia Nominis et Verbi habens, [p]rzypadki Imienia i słowa mająca, út scri[b]ens, jako piszący, orans, modlący się.

Części mowy nazywają się po polsku i po łacinie, jak następuje:

Iwsza: Wykrzyknik (Interjectio), np. ach! [...]

Xta: Imiesłów (Participium), np. pisany, czytany, piszący, czytający i t. d.

O Imiesłowach (Participia). [...]

A. Wyrazy do 10tej części mowy nale­żące dlatego nazywają się Imiesłowy, że oznaczają Imiona od słów pochodzące, np. czytany, czytający, pochodzą od słowa czytać.

Imiesłów, participium.

Participium. Imiesłow.

Andraszek Edm. Kdz [Edmund] powiada. "Przy takiej obfitości języka polskiego, a niedostatku łacińskiego, udano się do jimiesłowów, które gdy nie mają przy sobie przypadku drugiego, kładą się w rodzaju nijakim, jak rzeczowniki i nabywają się jimiesłowami osobliwemi (gerundia); gdy zaś mają przy sobie przypadek drugi, są jimiesłowami zwyczajnemi (participia)".