Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

kreska diakryt

Język: polski
Geneza: od krysić, kresić 'robić kreski, linie'

Cytaty

Ortografia uczy litery dobrze wymawiać, i bez błędow [skreślone: ze znakami ortograficznemi] z kryskami i innemi znakami pisać.

P. Wielu i jakich Akcentow zażywają Polacy? O. Dwoch: ostrego; ktory się pisze (ʹ), i ciężkiego; ktory się pisze tak (ˋ), tudzież jednej kropki nad literą tak (ż). Procz tego przydane do niektorych liter kreski ich brzmienie odmieniają.

Po trzecie gdy mu się przyda kreska u końca tak: ę, wymawia się niby troche dotykając n, na kształt Francuskiego en, w słowie mien.

Z bez kropki i kreski pospolitą inszym językom ma pronuncyacyą, naznaczone kropką grubo się mowi; kreską czyli akcentem; cienko, jak gdyby j lub i następowało nap: bez, też, wėź

Teraz używają jednej tylko kreski nad Samobrzmiącemi, dla wytchnięcia różnego uderzenia, w rzeczeniach różnego znaczenia, a jednego wymawiania, i podkówki nad Й. dla objawienia krótkości.

Nadwierszowanych znakow dwa w używaniu. 1.) Kreska dla pokazania różnej mocy w podobnych rzeczeniach: потóмъ, potym, i пóтóмъ, potem [...] 2.) Podkówka nad Й.

[ Надстрочные знаки два употребительны. 1.) Черта, для показанїя разной силы на подобныхъ реченїяхъ: пото́мъ и по́томъ; по́лонъ и поло́нъ; о́бразы и обра́зы. 2) Скобка надъ Й краткимъ для различенїя отъ И простаго: мой, мои. Łomonosow, 1757, § 133.]

Między samogłoskami wyróżniamy: 1) czyste (otwarte): a, e, i, o, y; 2) nosowe: ą, ę; 3) ściśnione (oznaczane u góry kreską): ó, e.