terminów gramatycznych online
kreska diakryt
Geneza: od krysić, kresić 'robić kreski, linie'
Cytaty
Teraz używają jednej tylko kreski nad Samobrzmiącemi, dla wytchnięcia różnego uderzenia, w rzeczeniach różnego znaczenia, a jednego wymawiania, i podkówki nad Й. dla objawienia krótkości.
Nadwierszowanych znakow dwa w używaniu. 1.) Kreska dla pokazania różnej mocy w podobnych rzeczeniach: потóмъ, potym, i пóтóмъ, potem [...] 2.) Podkówka nad Й.
Widzimy, że niektóre głoski polskie mają; na wierzchu kreski (akcenta). W polskim języku jest tylko jeden akcent prawolewy (od prawej do lewej ręki idący), ale jest on dwojaki; cienki i gruby.
Kreska, accentus.
Kréska położona nad a w słowie kadź, dla ostrzeżenia czy kadź znaczy naczynie do piwa, czy téż jest czasownikiem (kadzić kadź), jeżeli nie masz różnicy w brzmieniu; byłaby tém samém, czémby było znamię jakie dodane, w témże słowie i w tymże samym celu, do litery k.
Zły był dawniéj nałóg pisać kréskę nad a otwartém, gorszy teraz nie pisać nad żadném, a najgorszy nie wydawać nawet w wymawianiu téj różnice.
KRÉSKI. Obacz Znamiona.
Tu Spółgłoski miękkie ukształtowały się z obojętnych, a to za pomocą zmiękczającego i, które było po Spółgłoskach obojętnych, to i znikłszy utaiło się w też spółgłoski obojętne i uczyniło je miękkiemi , miękkość zaś ich oznacza kreska u góry.
W ogóle więc spółgłosek miękkich, co oznaczają się kréskami, łagodzą się wyraźném i z doliczonemi trzemi w wyrazach obcych, będzie osiemnaście.
Między samogłoskami wyróżniamy: 1) czyste (otwarte): a, e, i, o, y; 2) nosowe: ą, ę; 3) ściśnione (oznaczane u góry kreską): ó, e.
Gdy spółgłoska miękka stoi na końcu wyrazu lub przed spółgłoską, piszemy wtedy znak pojedyńczy, służący dla spółgłoski twardej, dodając nad nim kreskę (postać, ćma, zaćmić, łódź, kładźcie, wieś, jaśnieć, groźba, sień, pański it. p.).
Tylko spółgłoski wargowe p, b, f, w, m, na końcu form rozkaźnika w dzisiejszym wymawianiu dawniejszą miękkość utraciły; [...] stąd też pisownia ze znakiem miękczenia (kreską) nad temi spółgłoskami nie odpowiada dzisiejszemu wymawianiu.