terminów gramatycznych online
kreska diakryt
Geneza: od krysić, kresić 'robić kreski, linie'
Cytaty
Widzimy, że niektóre głoski polskie mają; na wierzchu kreski (akcenta). W polskim języku jest tylko jeden akcent prawolewy (od prawej do lewej ręki idący), ale jest on dwojaki; cienki i gruby.
Kreska, accentus.
Tu Spółgłoski miękkie ukształtowały się z obojętnych, a to za pomocą zmiękczającego i, które było po Spółgłoskach obojętnych, to i znikłszy utaiło się w też spółgłoski obojętne i uczyniło je miękkiemi , miękkość zaś ich oznacza kreska u góry.
[...] Tutáj widzimy, że Mroziński nie bez słusznego powodu potępiá dwojaki sposób, w jaki oznaczámy jedno i to samo brzmienie ń już za pomocą kréski, już za pomocą postaci i. Aby téj niedogodności zaradzić, nie ma jinnego środka, jak tylko przyjąć jednolitą postać na oznaczenie zmiękczonego n, bez kréski; boć skoro przyjmiemy takową postać, np. n, wtedy nie będzie nám potrzeba ani kréski nad n, ani samogłoski i jako znaku miękczeniá poprzedzającéj spółgłoski przed samogłoską, tj. napiszemy: kon, kona [...].
Zasadą jej jest, by każda głoska była wyrażona tylko jedną literą, przy czem używa się następujących znaków rozróżniających:
´ kreska nad literą (ć, ś, b́, ḿ) oznacza miękkość spółgłoski;
´ kreska z boku litery (s', z') — mniejszy stopień miękkości;
ˏ kreska pod literą (l̗, r̗) — bezdźwięczność spółgłoski;
| kreska przed znakiem samogłoski od góry (|a) — zgłoskę z przyciskiem głównym;
| kreska przed znakiem samogłoski od dołu (|a) — zgłoskę z przyciskiem pobocznym; [...]
¯ kreska pozioma nad literą (ā) — długość samogłoski.