Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

liczba wielka

Język: polski

Cytaty

Les, des, aux znáczą wielką liczbę.

Wielka liczbá jest, kiedy o wielu rzeczách się mowi, v. g. [...] les chambres, izby; o wielu izbách mowię.

P. Wieloraka jest liczba? O. Dwojaka: mała i wielka; w liczbie małej mowi się o jednej rzeczy: w wielkiej o dwoch lub wielu [...] w małej liczbie: Każdy człowiek żyjący umiera; w wielkiej liczbie: Wszyscy ludzie żyjący umierają.

Przykład I. Mała liczba, wielka liczba Mian. Stanisław, Stanisławowie

Tak się deklinuje Prymas, tylko że w Mian: i Wzyw. w. l. mowi się Prymasi lub _Prymasowie-----.

P. Jak się wyrażają osoby w Werbach? O. Przez osoby Pronominow, to jest w małej liczbie Ja przez wszystkie rodzaje. [...] w wielkiej liczbie My przez wszystkie rodzaje.

O. Kładzie się w liczbie wielkiej, ponieważ dwa słowa liczby małej ważą za jedno liczby wielkiej, nap: Ojciec i Brat moj.

Przytoczone argumenty przeciw rodzimej terminologii nie na wiele się jednak zdały. Znaleźć ją można i w gramatyce łaciny F. Fookowitza [...].

Flexio — nachylanie, infleksyja, declinatio — deklinacyja: genus masculinum — rodzaj męski, femininum — białogłowski, neutrum — trzeci, numerus singularis — liczba mała (s. 158), pluralis — wielka (s. 160).

S'il y a deux Nominatifs, dont l'un est de nombre singulier, et l'autre de nombre plurier, le verbe concorde quelquefois avec l'un, quelquefois avec l'autre.

[...]

Jeżeli są dwa Nominativi, z ktorych jeden małej liczby, à drugi wielkiej, verbum czasem się z jednym, à czasem z drugim zgadza.

Е. i Я. często używają się za jedno, osobliwie w wielkiej liczbie (in numero plurali) przydatnych (adiectivorum) piszą Святые, Swięci, i Святыя.

Numeri nominum sunt duo, liczby imion są dwie, singularis, jedna albo mała, ut hic Dominus, jako ten Pan, pluralis, wielka, ut hi Domini, jako ci Panowie.