terminów gramatycznych online
rodzaj męski
Język: polski
Geneza: kalka łac. genus masculinum
- O ośmiu częściach mowy: DwBg/1813
- Przypisy do grammatyki na klasę III: Kop/1783
- Słowniczek: Gaert/1927
Rodzaj gramatyczny [...]. Obok systemu dwuczłonowego: rodz. męski (łac. masculinum) - rodz. żeński (femininum) (np .jęz. franc.), i trójczłonowego, w którym oprócz męskiego i żeńskiego istnieje rodz. nijaki (neutrum) (np. w jęz. ang., niem.). występują w nich systemy oparte na innych jeszcze cechach przedmiotów, np. żywotności / nieżywotności (np. ros., pol.), osobowości / nieosobowości (pol.).
Cytaty
U nás, nie tylko w prostactwie, ale i w rozkazach Królewskich, osoba pojedynczá kładzie się z Słowém liczby mnogiej, np. matko podźcie, Stánisłáw August rozkazujémy: u Łacinników rzádko bardzo taki mówiénia sposób tráfiá się np. vos o! Calliŏpe precor.
Łacinnicy w tych Imionach zbiorowych, pars, turba, uwáżają domyślny wyráz, rodzaju męzkiégo, liczby mnogiéj, homĭnes, przeto téż mówią pars vulnerati, pars secant, turba clamant: nasz zwyczáj nie pozwálá domyślać się w Polszczyźnie tégo wyrazu ludzie, przeto mówić nié możémy, część zraniéni, część robią, tłum wrzeszczą. Wzajémnie czego Łacinnicy nié mogą, to my robimy z témi zbiorowémi wyrazami xięża, bracia, szlachta, tudziéż z Imionami urzędu, mężowi równié jak żonie służącémi, jako to Państwo, Starostwo, Wojewodztwo: że oprócz zwyczajnéj zgody, możémy kłaść z niemi Przymiotniki, i Słowa w rodzaju męzkim liczby mnogiéj, domyślając się wyrazu ludzie, np. bracia nasi byli &c.
Imiona mają trzy rodzaje: męski, żéński, nijaki: atoli bywá czasem u nich i czwárty rodzáj podwójny.
Imiésłów jest częścią imié, częścią słowo: odmiéniá się przez rodzaje, np. męski miany, żeński mianá, nijaki miané, przez liczby, np. pojedyn. miany, mnog. miani: przez przypádki , np. pierw. miany á é, drugi mianégo éj égo, trzeci mianému éj ému itd., czasém i przez stopnie, np. równy ukochany, wyższy ukochańszy, náywyższy nájukochańszy.
Męski, p. rodzaj.
★Rodzaj wyrazów: ★męski (masculinum), ★żeński (femininum) i ★nijaki (neutrum). W liczbie mnogiej też ★męsko-osobowy (pilni chłopi orali) i ★rzeczowy (pilne chłopy orały).