Historical dictionary
of grammatical terms online

znaczenie

Language: polski
EJP 1991, 406 Contemporary definition

Znaczenie - pojęcie używane w kilku dyscyplinach naukowych [...] i definiowane rozmaicie przez różne szkoły i kierunki. Najogólniej z. można określić jako stronę treściową znaku [...].

Quotations

Oprócz brzmienia różnią się jeszcze wyrazy podług swojego znaczenia […].

[...] Końcówki zaś skłonnikowe oznaczają stosunki pojęć do siebie bez zmiany samego pojęcia tkwiącego w temácie, kiedy pogłosy cieniują w rozliczny sposób znaczenie piérwiástku i wráz z nágłosami służą do tworzeniá rzeczowników rozmajitego znaczeniá [...].

[…] Prisłóvƙi dlá tego tak nazvane, jiz są predevsistƙim tovarisaⴅi słova, a nástępɳe priⴅotɳikóv i navet jinnyɦ prisłóvkóv, któryɦ znazeɳe ceɳują i bliżéj okréślają.

Jeżeli się przypatrzymy któremukolwiek ze zdań powyższych, np. zdaniu: Syn uwielbia ojca, spostrzeżemy, że czynność syna, wyrażona czasownikiem uwielbia, jest czynnością przechodnią przechodzi bowiem z syna na ojca i dopiero przez ten dodatek nabiera wyraźnego znaczenia, bez niego zaś byłaby zaledwie zrozumiałą.

Wyrazy dwu i więcej zgłoskowe rozdzielają się na części zgodnie z wymawianiem, zatrzymując się na samogłoskach końcowych i nie zwracając uwagi na znaczenie tych części; np.: gło-wa, gło-sy, pra-wo, wo-zić, wó-zek, za-ba-wa, o-ko-li-ca...

Akcenty [...] Znaczenie wyrazu w wielu wypadkach zawisło od tonu, w jakim je wymawiamy, zależnie od naszego psychicznego stanu w danej chwili. Zdanie: „Ja cię nauczę”, może oznaczać zarówno obietnicę, jak i groźbę. Tu decyduje ton.

II. Nauka o wyrazach. A. Nauka o znaczeniu wyrazów. Wszystkie wyrazy w naszej mowie dadzą się podzielić na dwie grupy: 1. Wyrazy samodzielne t.j. takie, które same przez się mają wyraźne znaczenie (ojciec, dom, praca, żyję, dobry, śpiewać, pięknie itd.). 2. Wyrazy niesamodzielne zaś nie mają same przez się znaczenia wyraźnego (do, od, przez, gdyż itd.).

Rodzaj wyrazów można rozeznać ze znaczenia tychże i z końcówki.

I. — Ze znaczenia. — 1) Należą do rodzaju męskiego:

a) istoty żyjące rodzaju męskiego, oraz imiona własne, stany i zajęcia właściwe rodzajowi męskiemu,, n. p. João (Jan), leão (lew), rei (król), juiz (sędzia).