of grammatical terms online
casus accusativus
Przypadek syntetyczny o prymarnej funkcji syntaktycznej (gramatycznej). Rzeczownik w a. występuje w związku syntaktycznym z czasownikami przechodnimi, zajmując przy nich pozycję drugiego argumentu, w terminach tradycyjnych: pełniąc funkcję dopełnienia bliższego.
Quotations
Sześć są kazusy álbo spadki, ktore są, Nominativus, Genitivus, Dativus, Accusativus, Vocativus, Ablativus.
Miánujący, Rodzący, Dawájący, Oskarżájący, Wzywájący, Oddalájący.
Nominatif, Génitif, Datif, Accusatif, Vocatif, Ablatif.
Máłą liczbę, i wielką, będę często znáczył [...] przez ábrewiacye sing. plur. [...]. Tákże spadkow tákowemi partikułámi, nom. miánujący; gen. rodzący; dat. dawájący; acc. oskarżájący; voc. wzywájący; abl. oddalájący. álbo też jedną tylko literą N. G. D. A. V. A.
Les Cas sont les changements de la terminaison des Noms. On veut que les Cas soient au nombre de six; Nominatif, Génitif, Datif, Accusatif, Vocatif, et Ablatif.
[...]
Casus czyli spadki Imion, są odmiany końca słow. Liczy się ich sześć: Nominativus, mianujący, Genitivus, rodzący, Dativus, dający, Accusativus, oskarżający, Vocativus, wzywający, Ablativus, odbierający.
O Skarżącym Spadku. (de l'Accusatif). P. Co za początek tego Francuskiego Miana Accusatif? O. We Francuskim z Łacińskiego Accusativus; w Polskim Skarżący od Czynosłowa skarżę.
Substantiva kończące się na a mają accusativum na e, np. czapkę, Senekę.
U starych Polaków bądź substantiva, bądź adiectiva, kończące się na a, jeśli nad á miały accent, zamieniały á na ę in accusativo; jeśli zaś nie miały accentu nad a in nominativo, tedy in accusativo zamieniały a na ą.
Casus in nomine sunt sex, spadkow w imieniu jest sześć nominativus, mianujący, genitivus, rodzący, dativus, dawający, accusativus, oskarżający, vocativus, wzywający, ablativus, odbierający, abo oddalający.
Accusativus. [Przypadek] 4ty.
Daléj w stosunkach pożycia potrzeba było np. wskazać, że uczucie swoje, swoję miłość lub gniew i nienawiść przelewa na towarzyszkę [...]; i to utworzyło drugi wyraz, w innej postaci, choć tęż osobę oznaczający ciebie. A przez naśladowanie już tego i pierwszy zaimek ja przybrał podobną odmianę w postaci mnie, i tę odmianę nazywam drugim skłońnikiem (accusativus).
(d) Dlatego przemieniłem porządek drugiego i czwartego skłońników w dawniéjszych grammatykach stale używany; że on nie jest przyrodzony, ale tylko z innych języków grammatyk naśladowany, a mianowicie z łacińskiego, w którym z 2go skłońnika inne tworzono, czego w naszym języku niema. Po wyjściu mojéj grammatyki z Cenzury bardzo się ucieszyłem że Jordan w swojéj już też odmianę zaprowadził.