Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

wymawiać (się), wymówić (się)

Język: polski
Ewolucja terminu

wymowiać, wymowić

Cytaty

[...] a, krom punctu, wymawiamy w słowiech, daj, niechaj, uciekaj.

[...] v [= u] gdy jedno, pospolicie samo przez się ma być wymawiano, jako gdy mowię, vbił mię, vlał, vranił, vjął. u wpośrzod słowa piszą albo na końcu gdy mowię nauką, kuna.

Quot sunt [Pronomina] Reciproca? Duo: Sui et Suus. Cur dicuntur Reciproca? Quia respiciunt eam personam [hoc est tertiam] quae proximè praecedit verbum principale in eadem oratione [hoc est, iż się wspák wracáją, do tej persony, ktora máło przedtym byłá wymowiona, albo iż ná one wzgląd máją.]

Znájdują się w języku włoskim dwádzieścia liter, ktore sie w ten sposob wymawiáją.

Wokałámi názywać będźiemy te litery, sáme przez się brzmiące, bez ktorych żadnego słowá wymowić nie możemy.

H cieńkiem tchnieniem áby zgołá nie słycháć dzwięku wymowienia, wymawiáć będziesz jáko Herba Erba Trawá [...].

Akcent ostry daje się nad literami: ć, ń, ś, ź, gdy się tak cienko i delikatnie wymawiać powinny, jak gdyby po nich litera i następowała.

Dawniej ten akcent kładł się też nad literami, p, p, w, w tych i tym podobnych słowach: jedwab, karp, krzew; [...]. Ze jednak takich słow mało się znajduje, i w tych co są, niezbyt znacznie błąd wydaje się, choćby kto te litery b, p, w, tak wymawiał, jak bez akcentu wymawiać się zwykły, akcent pospolicie bywa opuszczony.

E. bez akcentu wymawia się głośno i otwartemi ustami, jako: mieć, siedź, czasem po i zamilcza się np: miedź, sieć, mowi się jak: midź, sić.

r. przed ż opuszczać jest właściwa, osobliwie źle wymawiającym, i innym jednak przytrafia się, np. gżech za grzech; bżeg za brzèg.

,, […]A chociáż ta aspiracyjá i to miękczenie zdaje się pochodzić ze strony d i z jednakowóż w rzeczywistości piérwsze dz w dzaal […] wymáwiá się w sobie ostrzéj niż drugie w gwirzdz […]".