Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

zasada etymologiczna

Język: polski
Dział: Ortografia (współcześnie)
  • Część II. Rozdz. 4. Pisownia czyli ortografia polska: Jes/1886
  • Główne przepisy: Łoś/1918
  • Historyczny rozwój Grafiki polskiéj na podstawie alfabetu łacińskiego; wyszczególnienie i rozbiór abecadeł polskich; gramatyczne abecadło wszechsłowiańskie: Malin/1869
  • Pisownia: Mał/1879, Król/1907

Cytaty

[...] Józef Franta Szumawsky urządził dlá swego słownika sześciu nárzeczy słowiańskich, [...] abecadło wszechsłowiańskie na podstawie Cyrylicy, według zásady etymologicznéj [...].

§. 806. Przechodzę teraz do zasady etymologicznéj w pisowni [...]. — Pisownia na téj zasadzie oparta jest słusznie ideałem każdej ortografii rozumnéj, lecz jak dotąd, ideałem nigdzie i nigdy zupełnie niedosięgniętym.

Od ogólnéj zasady etymologicznéj są niektóre już zwyczajem narodowym uświęcone wyjątki.

W pisowni spółgłosek trzymać się nale­ży zasady etymologicznéj, która mówi: „Pisz wyraz tak, aby się nie zacierały ślady jego pochodzenia!” Ta zasada ma tę zaletę przed innemi, że chroni pisownię od zamętu.

Pisownia (ortografja) polega na trzech następujących zasadach: 1. zasada fonetyczna (pisanie wyrazów tak, jak je słyszymy w wymowie osoby wykształconej). 2. zasada etymologiczna (pisanie wyrazów sprzeczne z wymawianiem, lecz zgodne z ich pochodzeniem). 3. Zasada historyczna (oparta na zachowaniu pisowni dawnej, uświęconej zwyczajem i głęboko wkorzenionej, pomimo, że może ona być pozbawioną racjonalnej podstawy). Niniejsza książeczka uwzględnia te wszystkie trzy zasady (bez podziału), a nadto wkracza gdzieniegdzie w zakres gramatyki.

Dzielenie (przenoszenie) wyrazów odbywa się I Wedle zasady etymologicznej.