of grammatical terms online
liczba
Liczba. Kategoria gramatyczna, której podstawowa funkcja polega na sygnalizowaniu jednostkowego lub niejednostkowego (wieloelementowego) charakteru desygnatu rzeczownika. We wszystkich jęz. mających kategorię gramatyczną l. jej podstawę stanowi l. mnoga, czyli (łac.) pluralis (wielość desygnatów) i l. pojedyncza - singularis (brak sygnalizacji wielości desygnatów).
Quotations
Imieniu wiele przypadáją? Sześć. Ktore? Jákość, Przyrownánie, Rodzaj, Liczbá, Wyobráżenie, Spadek. Nomini quot accidunt? Sex. Quae? Qualitas, Comparatio, Genus, Numerus, Figura, Casus.
Numeri nominum quot sunt? Duo. Qui? Singularis, ut hic magister. Pluralis ut hi magistri.
Liczby imion wiele są? Dwie. Ktore? Jedná/ jáko ten mistrz. Wielka/ jáko ci mistrzowie.
Numeri verborum quot sunt? Duo. Qui? Singularis, ut ego, Plurális ut legimus.
Liczby słow wiele są? Dwie. Ktore? Jedná/ jáko czytam/ Wielka jáko czytamy.
Gdy jedná z tych pártykuł, álbo cząstek mi, ti, ci, ui, fi, lo, la, gli, li, le, ne, po wtorej personie ktorychkolwiek temporum, i liczby się kłáść będzie, tedy záwsze ostátna syllábá krotko wymawiána bywa, jáko Parligli, mow mu [...].
Tákże máją [=Włosi] duos numeros, to jest dwie liczbie Singularem, ktory jednę osobę lub rzecz wyraża, Pluralem záś ktory wiele osob lub rzeczy określa i znáczy.
Adverbium przysłowie jest ktore przymiot licby, czásu, miejscá okoliczność i sposob przypomniánej rzeczy określa i opowiáda.
P. Wieloraka jest liczba? O. Dwojaka: mała i wielka; w liczbie małej mowi się o jednej rzeczy: w wielkiej o dwoch lub wielu [...] w małej liczbie: Każdy człowiek żyjący umiera; w wielkiej liczbie: Wszyscy ludzie żyjący umierają.
Te do pytania służące: co zac? co wart nie odmieniają się przez rodzaje w obu liczbach, jako: co wart pas? co wart karabela?
P. Co się uważać powinno koło werbow? O. Te cztery rzeczy: sposob, czas, osoba, liczba, o ktorych się już namieniło przed samą Ortografią, tu jednak dostateczniej wykłada się.
Trzeba wiedzieć ogólnie najpierwej co to jest Rodzaj, Liczba, i Spadek w Słowach, bo te trzy własności mają Imiona, Artykuły, Zaimki, i Ucześnistwa.
P. Co to jest słow Liczba, albo w słowach? (le Nombre) O. Jest sposob ktorym wymawiamy, albo jednę rzecz, albo wiele rzeczy razem. P. Wieloraka jest ta słow-Liczba? O. Dwojaka: Mała Liczba: (le Singulier) i Wielka Liczba (le pluriel), tamtej zażywamy, kiedy mowa o jednej tylko rzeczy; a tej kiedy mowa jest o wielu rzeczach.
Mamy grammatycznych liczb trzy: pojedynczą, podwójną i mnogą.
Wszystkie słowa polskie odmieniają się w każdym trybie (wyjąwszy bezokoliczny) i czasie, zwyczajnie przez dwie liczby, pojedynczą i mnogą.
§ 51. Rodzaj, liczba, przypadek. Dzisiejsza polszczyzna, jak wiadomo, rozróżnia w deklinacji trzy rodzaje [...], dwie liczby: pojedyńczą i mnogą.