Historical dictionary
of grammatical terms online

liczba

Language: polski
EJO 1999, 337 Contemporary definition

Liczba. Kategoria gramatyczna, której podstawowa funkcja polega na sygnalizowaniu jednostkowego lub niejednostkowego (wieloelementowego) charakteru desygnatu rzeczownika. We wszystkich jęz. mających kategorię gramatyczną l. jej podstawę stanowi l. mnoga, czyli (łac.) pluralis (wielość desygnatów) i l. pojedyncza - singularis (brak sygnalizacji wielości desygnatów).

Quotations

Imieniu wiele przypadáją? Sześć. Ktore? Jákość, Przyrownánie, Rodzaj, Liczbá, Wyobráżenie, Spadek. Nomini quot accidunt? Sex. Quae? Qualitas, Comparatio, Genus, Numerus, Figura, Casus.

Numeri nominum quot sunt? Duo. Qui? Singularis, ut hic magister. Pluralis ut hi magistri.

Liczby imion wiele są? Dwie. Ktore? Jedná/ jáko ten mistrz. Wielka/ jáko ci mistrzowie.

Numeri verborum quot sunt? Duo. Qui? Singularis, ut ego, Plurális ut legimus.

Liczby słow wiele są? Dwie. Ktore? Jedná/ jáko czytam/ Wielka jáko czytamy.

W ártykule te są osobliwsze przymioty: rodzaj, spadek, i liczbá.

Liczbá u Fráncuzów dwojáka [...]. Máła álbo pojedynkowa, to jest, gdy o jednym tylko mowá, zowią Singulier; wielka záś to jest gdy o wielu mowá, zowią Pluriel.

Presque toutes les Nomes ont deux Nombres, le singulier, et le plurier: celui-ei dènote plusieurs choses p. e. Flores, les Fleurs; l'autre en signifie une seule, Rosa la Rose.

[...]

Prawie wszystkie Nomina mają dwie liczby, Singularem et Pluralem: Pierwsza znaczy rzecz jednę v. g. Rosa, Roża. Druga wielość rzeczy wyraża v. g. flores, kwiaty.

Il y a deux nombres, le Singulier, et le plurier.

[...]

Liczby (numeri) są dwie, singularis i pluralis.

Jeżeli zachodzi trudność, która się litera za którą ma w pisaniu położyć, szukaj, skąd to słowo pochodzi; obracaj w inszym spadku, liczbie, sposobie, osobie, etc. a dojdziesz bez trudności

Nomen quot habet accidentia? imię wiele ma przymiotow? sex, sześć: figuram, wyobrażenie, speciem, kształt, genus, rodzaj, declinationem, staczanie, numerum, liczbę, casum, spadek.

Numeri nominum sunt duo, liczby imion są dwie, singularis, jedna albo mała, ut hic Dominus, jako ten Pan, pluralis, wielka, ut hi Domini, jako ci Panowie.

P. Ileż mamy liczb gramatycznych? O. Licz[b] gramatycznych jest dwie: pojedyńcza i mnoga.

Przymiotnik odmienia się przez: rodzaje, liczby, przypadki, stopnie i formy.

§ 51. Rodzaj, liczba, przypadek. Dzisiejsza polszczyzna, jak wiadomo, rozróżnia w deklinacji trzy rodzaje [...], dwie liczby: pojedyńczą i mnogą.

Liczba (numerus): a)pojedyncza (singularis), b)podwójna (dualis), c)mnoga (pluralis).

Wyraz albo oznacza jeden przedmiot, i wtedy powiadamy, że jest w liczbie pojedynczej, albo też (w niedokładny sposób) wskazuje wielość przedmiotów za pomocą form liczby mnogiej.