Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

osoba gramatyczna

Język: polski
Geneza: łac. persona 'osoba'
EJO 1999, 414 Definicja współczesna

Osoba. Kategoria gramatyczna o funkcji wskazującej (deiktycznej), jeden z podstawowych środków jęz. aktualizacji wypowiedzenia. Funkcja aktualizacyjna kategorii osoby polega na wskazaniu uczestnika zdarzenia będącego przedmiotem danego zdania poprzez jego identyfikację z jednym z uczestników aktu porozumiewania się językowego.

Cytaty

Konjugacya słow jest złożona ze czterech części, to jest sposobow, czásow, osob, i liczby.

Persony lub osoby záwsze słowa powinne przodkowáć, byle nie w interrogacyach, álbo w pytániach. Czásy słow są komponowane z trzech osob.

Jeżeli zachodzi trudność, która się litera za którą ma w pisaniu położyć, szukaj, skąd to słowo pochodzi; obracaj w inszym spadku, liczbie, sposobie, osobie, etc. a dojdziesz bez trudności.

W formach przypadkowania i czasowania, znamiona te w różnych przypadkach i osobach z jednéj zgłoski na drugą przechodzą, i są cechą rozróżniającą też przypadki i osoby; w czém my na odmienném zakończeniu przestajemy.

Że 3cia osoba może być tematem odmian przez osoby i liczby, mamy tego dowód w języku polskim, równie jak we wszystkich językach wschodnich;[...]

Pod nazwą osób rozumiemy nie tylko w ogólności istoty ludzkie, jak np. mąż, żona […], ale także rozmaite ich nazwiska własne, jak np. Polak, Władysław […].

Принадлежности глаголов, служащия к их изменению, сутъ: наклонение tryb, время czas, видъ postać, число liczba, лицо osoba, родъ rodzaj, причастие imiesłów odmienny, дѣепричастие imiesłów nieodmienny.