terminów gramatycznych online
osoba trzecia
Osoba. Kategoria gramatyczna o funkcji wskazującej (deiktycznej), jeden z podstawowych środków jęz. aktualizacji wypowiedzenia. [...] Pierwsza os. identyfikuje partycypanta zdarzenia z mówiącym, druga - ze słuchaczem, trzecia - wskazuje, iż partycypant zdarzenia nie jest identyczny z żadnym z uczestników aktu porozumiewania się językowego.
Cytaty
Osoby trzeciej, rodzáju wszelkiego, obojej liczby [...] swoj, sobie się od siebie. Personae tertiae, generis omnis, utruiusque numeri [...] sui, sibi se à se.
A w wielkiej [...] do wtorej i trzeciej osoby miłuj niech miłuje.
Et pluraliter [...] ad secundam et tertiam personam, ama amet.
Słowo [...] Nieosobisté po Fr. Impersonnel jest, któré sie tylko przes trzecią osobę náchyla.
Osób przyrodzęnié uformowáło trzy [...]. Piérwszą zowie káżdy sam siebie, náp. robię, robięmy [...]. Drugą osobę zowięmy ty i wy. Trzecią, ón i óni [...] óna óné.
Na ośtatek: we wszystkich Osobach werbow [...] à w trzeciej Osobie czasu teraźniejszego i przyszłego wielkiej liczby [...].
Osob, ktore sie Zaimkami wyrażają, jest trzy: Pierwsza ktora mowi, a ta się wyraża Zaimkiem Ja, my. Druga, do ktorej się mowi, a ta się wyraża zaimkiem ty, wy. Trzecia o ktorej się mowi, à ta się wyraża zaimkiem On, oni; i innemi tak Zaimkami, jako imionami.
PRZYKŁAD II. Zaimku trzeciej Osoby. L. P. M. on, ona, ono.
Kiedy człowiek zaczął mieć potrzebę mówienia i o nieobecnych osobach lub przedmiotach oraz przywykać od oderwanych wyobrażeń, utworzył nowy zaimek osobisty trzecią osobę: on. A że w nieobecnych potrzeba było dla wyrazistości oznaczyć: czy to był mężczyzna, czy niewiasta, czy wreszcie niemowlę, dziécię? przeto naprowadziło to na odróżnienie rodzajów i w tym zaimku. I stąd powstały w naszym języku trzy rodzaje męzki on dawniéj ony, żeński ona, nijaki ono.
Strona czynna. Tryb orzekający. Czas teraźniejszy: l poj. 1 osoba: piszę, 2 osoba: pisz-esz, 3 osoba: pisze [...]
Strona czynna. Tryb orzekający. [...] Tryb przypuszczający [...] Tryb rozkazujący. 1 osob. -, piszmy, 2 osob. pisz, piszcie, 3 osob. niech pisze, niech piszą.
Formy fleksyjne: czasownik właściwy (★słowo osobowe, verbum finitum); osoby, wyrażające stosunek podmiotu czynności do osoby mówiącej: ★osoba pierwsza, druga, trzecia.