verbum simplex czasownik

Hierarchia Dzieła Filtr: wszystkie dzieła

• Wszystkie dzieła
• Mora/1592
• Men/1649
• Woy/1690
• Mał/1879

Verba simplicia, quae praeteritum geminant, in compositione id non geminant: Ut, Cado, cecidi, [pádam, lecę.] Decido, decidi, non dececidi. [Spádam, Metaph: decidere spe, id est, spem amittere].

Poruczam/committo, poruczył. Przywłaszczam/approprio, przywłaszczył. et similia, quae composita sunt, licet careant simplici verbo.

Verborum simplicium, quae in ę terminantur, (paucissimis exceptis) praeteritum perfectum, sola praepositione separabili vel inseparabili imperfecto addita, differt ab imperfecto.

Wprawdzie mamy verbum simplex stanąć, przynależne do stanę, zamiast stać, ale to tylko dla téj wyjątkowéj przyczyny, że nasze dzisiejsze stać znaczy już stare a nie sistere i przynależy do stoję.

Forma da-re, jako verbum simplex, ma wprawdzie da — i tu jednak są odrębności: podczas gdy np. laudās, laudāmus, laudābam itd. z całą I konjugacyą łać. ma zawsze długie ā: widzimy w dăs, dămus, dăbam, dăbo, dătum wszędzie a krótkie [...] Otóż właśnie nie było to a w tém słowie wcale Wurzelvocal, ale naleciałością, czasem wstawką, albo cząstką do bam należną itd. i stąd to krótkość téj samogłoski.