słowo złączone

Hierarchia Dzieła Filtr: wszystkie dzieła

• Wszystkie dzieła
• Klecz/1767
• Kor/1961

Po trzecie znak pierwiastkowych słow jest, gdy w nazwiskach dawnych z dwoch słow złożonych toż samo znaczą złączone, co i rozłączone. A tak w słowach, Władysław, Mrakomyr, Radogoft [...] Znaczą w wszelkim języku Słowianskim. Władnącego pokojem, Kraj pochmurny [...] Rozłączone też ponieważ toż samo znaczą, więc słowa te, Wład, Radost, Mrak [...] początkowe będą, to jest w pierwszej Słowiańskiej mowie, używane.

Podobnym sposobem o słowach, z wielu w jedno składanych twierdzić możemy. Że i te na rodowity język wytłumaczyć nie trudno uważywszy, ich skład i własność, ktorą mają w Greckim, lub Łacińskim języku. [...] i potrzeba dobrze uważać własność słow Greckich, albo Łacińskich, i onych rożne znaczenie, oraz miarkować, według ktorego, jest wzięte w słowach złączonych. Tak Teolog, złączone jest z Theos co Boga, i Logos, co naukę, rachunek, mowę, poznanie etc. znaczyć może.

Z języków nowożytnych wiek Oświecenia przynosi znaczne zainteresowanie językiem niemieckim, stąd zaczynają się pojawiać liczne przeróbki gramatyki J.K. Gottscheda [1766]. Już najstarsza z nich posiada nawet słownik terminologii rodzimej [...].

Verbum simplex — istne, wykładane, nieskładane, compositum — składane, złożone (s. 9), złączone (s. 175), terminatio — terminacyja, comparatio — porównanie: gradus positivus — stopień ani podwyższający, ani poniżający, comparativus — trochę podwyższający, poniżający, superlativus — nadto podwyższający, poniżający; tempus (im)perfectum — czas przeszły (nie)doskonały.

Posługiwał się nim [polskim słownictwem gramatycznym] już S. Kleczewski znający takie terminy, jak litera — litera, skład mniejszy, vocalis — głośna, syllaba — syllaba, skład większy; quantitas — ilkość, etymologia — etymologija, wykład słów, nomen substantivum — imię, słowo osobiste, nomen adiectivum — słowo przydatne, nomen compositum — złączone.