terminów gramatycznych online
fonema
Geneza: gr. phōnḗma 'głos, dźwięk'
- Elementy myślenia językowego i jego uzewnętrzniania: BdC/1915
- Słownik, t. 1: A-G: SW/1900-1927
- Słownik, tom II (D-G): Dor/1958–1969
Fonem jest najmniejszą dającą się liniowo wydzielić funkcjonalną jednostką (najmniejszym segmentem) formy językowej; f. jest jednostką językową pozbawioną własnego znaczenia, służy on jednak do odróżniania elementów znaczeniowych języka, morfemów, spełnia w języku funkcję odróżniającą (dystynktywną).
Cytaty
Fonema, y, lm. jęz. p. Fonemat.
Ze stanowiska psychologicznego zamiast terminu «dźwięk» lub «głoska», oznaczającego tylko jedno ze stadjów mimolotnego, chwilowego uzewnętrzniania tego, co istnieje tylko psychicznie, wprowadzamy termin fonema. Fonema jest to połączenie w jednolitą grupę wyobrażeniową wyobrażeń prac wykonawczych organów mównych oraz wyobrażeń związanych z temi pracami odcieni akustycznych, wyobrażeń, złączonych w jedną całość wyobrażeniem jednoczesności wykonywania owych prac i otrzymywania (percepcji) wrażeń od owych odcieni akustycznych.
Fonema ż IV, CMs. -emie jęz. przestarz. p. fonem (w przykładzie w zn. b): Wysunięte niegdyś przez Baudouina pojęcie fonematu (fonemy) w przeciwstawieniu do pojęcia głoski, w ostatnich czasach stało się przedmiotem podstawowych roztrząsań współczesnego językoznawstwa ogólnego. Prace Filol. XV/1, s. XXII. // SW.