terminów gramatycznych online
budowa (gramatyczna) języka
Język: polski
- O niezmiernem bogactwie, piękności brzmień mowy Sł. Polskiej. Zdania najpoważniejszych badaczów polskich i obcych: Oż/1883
- O pisowni: Such/1849
- O potrzebie oddzielnych liter i znamion tak powiada Mroziński: Oż/1883
- Oddział II. Budowa języka samskrytu: SkorM/1816
- Postrzeżenia nad niektórymi szczegółami rozprawy Brodzińskiego (J. Mroziński): Rozp/1830
- Przedmowa: Rozp/1830
- Wstęp: Kr/1897
- [Wstęp]: Br/1848
Cytaty
O budowie czyli częściach tęż budowę składających jakowego języka, zwyczajnie sądziemy: [...].
Forma chwalemy, mówiemy, słyszemy, jest przeciwna mechanizmowi naszego języka, jaki mu wskazała jego budowa [...] forma ta zatém, chociaż dosyć upowszechniona, musi być koniecznie za błąd w języku uważana.
Mroziński piérwszy zgłębił zasady języka polskiego, oznaczył budowę jego piękną i wielką przez swoję prostotę, wyjaśnił język żyjący, jaki w swym wieku zastał [...]
Są wreszcie w tychże rozprawach napomknienia wyłącznie do ortografii nie należące, których przecięż nie wypadało opuszczać ze względu, iż posłużyć mogą w ogólności do poznania budowy języka polskiego, który w miarę swojego bogactwa i potrzeby, mało jeszcze był roztrząsany.
Ktokolwiek zastanawia się nad istotą i budową języka polskiego, ostatecznie przyznać musi, że same prawidła grammatyczne, same formy, słabym są środkiem do pojęcia jego natury.
Obszérniejsza gramatyka wytknie granice, w jakich się łagodzenie i pieszczenie trzymać winno, aby się język nie wyrodził; ogólnie mówiąc, w te szaty tylko wtedy duch języka swe twory przyoblékał, gdzie tego wywód etymologiczny, budowa gramatyczna, wzgląd na dźwięczności a czasem dwuznaczność wymaga.
[Józef Mroziński] "Zresztą dla jasnego wykładu gramatycznego budowy języka potrzeba koniecznie, aby spółgłoska twarda i odpowiadająca jej miękka wyrażane były przez tę samę literę".
Mroziński Joz. [Józef] powiada: "Sama już nawet Gram. wykładająca budowę naszego języka, byłaby ważnym przedmiotem dla nauk".
Obok jednak tych różnic, wszystkie wymienione języki łączy silny węzeł tożsamości pierwotnego ustroju; wszystkie one mają budowę gramatyczną na jednakich opartą zasadach i do dziś utrzymane w niej pewne znamiona wspólne, po wspólnym prajęzyku odziedziczone i dowodzące wzajemnego między temi rodzinami pokrewieństwa.