terminów gramatycznych online
prawidło
Cytaty
Byłoby zaś rzeczą bardzo długą dawać prawidła, ktoré słowo z jakiemi i w jakiém znaczeniu kłaśdź się przyimkami.
Podając té prawidła nie zapewniam o ich nieomyłności: w każdym języku Prawidła mają swe wyjątki.
Prawidło Iszéj odmiany.
„Przystępujemy teráz do przemiany samogłosek, zależnéj od ciężkości głosek i jiloczasu. Tu się objáwiá delikatniejsze, idealniejsze poczucie miłodźwięku, niż w upodobnieniu (assimilatio) i dissimilacyji; tu jest celem pewná równowága, symetryjá żywiołów fonetycznych wyrazu. Następnie tu pojawiająca się przemiana samogłosek jest albo jich wzmocnieniem, a bo osłabieniem według prawa kompensacyjnego (nach dem Kompensations-Gesetz). To prawo ulegá w rozmajitych językach rozmajitym zastósowaniom, tylko że prawideł nie można zawsze ściśle oznaczać w szczegółach [...]".
[Józef Mroziński] Nauka języka naszego musi być objętą w prawidłach, nie zaś we wzorach, (obcych).
[Pogadanki Literackie] Dotykam sprawy pisowni polskiej. Gdy wszystko w kraju naszym zwolna przychodzi do jakiegoś ładu i składu, wartoby raz pomyśleć nad tem, aby i dowolność naszej pisowni w pewne karby ująć. Nie przynosi nam to pewnie zasczytu, że tak nieustalone tak chwiejne są prawidła naszej pisowni, a raczej, że żadnych nie ma stałych prawideł i. t. d.
[Stanisław Zaborowski] Niech to będzie pierwsze prawidło aby powszechnie zachowana była postać i znaczenie właściwe łacińskich liter. Ani na mało różniące się jich brzmienia zważać potrzeba, chyba że zmieniają znaczenie: wtenczas bowiem znamionami pewnemi, tę same jednak postać litery zachowawszy znaczyć głoski będzie.
Oto są właściwe polskie nasze prawidła, a nie naginane do obcych.
Prawidło to stosuje się w całości do Zaimków i Imiesłowów.
Prawidła, obowiązujące Akademia od roku 1885 w jej własnych wydawnictwach, polegały, z bardzo drobnemi zmianami, na uznaniu zasad pisowni, których trzymano się już w dawniejszych publikacyach Akademii od czasu jej założenia w r. 1872, a które Akademia przyjęła niejako w spuściźnie po dawnem Towarzystwie Naukowem.
Z góry należy tu przyznać, że prawidło I, 1 nie zupełnie się zgadza z powyższemi zasadami.
Praktyka powszechna jest tu w zgodzie z tradycya i twierdzić można na pewno, że prawidło, nakazujące pisać ^gieometrya, Gienewa^, spotkałoby się z oporem nieprzełamanym.
Najstarszą nazwą jest gramatyka. Nazwa ta była długie wieki stosowana do nauki, której zadaniem było gromadzenie prawideł poprawnego mówienia i pisania.