Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

podobność

Język: polski

Cytaty

Uwáżać jak nájpilniéj podobność lub blizkość rzeczy do rzeczy, jako to żyjącéj do żyjącéj, nieżyjącéj do nieżyjącéj, żyjącéj do nieżyjącéj, nieżyjącéj do żyjącéj, ogárniającéj do ogarnionéj, cáłości do części, przyczyny do skutku, rzeczy zmysłowéj do umysłowéj, powszechnéj do szczególnéj, większéj do mniéjszéj &c. i przeciwnie: a tym sposobem, to jest przez poznaną podobność lub blizkość, dopomożémy przyrodzonému domysłowi.

Tak dópiéro przez podobność czyli analogiją znaku do znaku, mógł wnosić podobność cudzégo czuciá do czuciá włásnégo.

Ruch narzędziá głosowégo, jaki bywá na szczególné głoski, pokazuje podobność między głosowém nasladowaniém i rzeczą samą [...].

Sposoby Przenośni dla podobności.

Jaka w rzeczach żyjących, tj. w ludziach i zwierzętach jest płeć, taka się i w ich imionach wydaje. W rzeczach nieżywotnych płci nie masz; a przecię w imionach ich, takież same są rodzaje, męski, żeński i nijaki: a to z przyczyny podobności, czyli analogii zakończeń powierzchownych w imionach, np. syn i młyn, oba się kończą na n, oba przeto są rodzaju męskiego [...].

[Kopczyński]»przez wszelką podobność czyli analogią i o dwu innych przekonać się ma» (Przyp. d. G. n. k. III. st. 17).

[…] W odmienianiu rzeczowników złożonych bierze górę analogia (podobność) nad loicznością: loicznością jest, odmieniać tę część rzeczownika złożonego, która jest w 1ym p.; analogią zaś jest odmieniać go na końcu.