Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

animizacja

Hasło w cytatach: animizowany
Język: polski
Dział: Semantyka (współcześnie)
  • Dane semazjologiczne: BdC/1915
  • Wpływ właściwości myślenia językowego polskiego na psychikę wogóle: BdC/1915
Definicja współczesna

Tabu językowe w każdej społeczności ludzkiej wiąże się zwykle z czynnościami i przedmiotami, których wykonywanie i dotykanie, przynajmniej w pewnych okolicznościach, jest zakazane. Terminem t. j. oznacza się wyrazy, których z jakichś irracjonalnych lub na wpół irracjonalnych względów nie wolno używać. Zjawisko t. j. odziedziczyliśmy z czasów, kiedy wierzono w mistyczny związek nazwy z jej desygnatem. Jego działanie spowodowało szereg zmian językowych, zwłaszcza w zakresie znaczenia poszczególnych wyrazów i związków frazeologicznych. Aby uniknąć posłużenia się wyrazem obłożonym t., mówiący używa wyrazów lub wyrażeń zastępczych, czyli eufemizmów (np. zejść ze świata zamiast umrzeć). (EJP 395)

Cytaty

Tak animizowane pojęcia ze świata fizycznego przenosimy na stany duszy naszej, t.j. na swoje przeżywania, czucia i nastroje osobiste. W ten sposób świat zewnętrzny wyciska piętno na pojmowaniu zjawisk psychicznych. Zastanówmy się z tego stanowiska na takiemi wyrażeniami, jak «wyzionął ducha», «nieubłagana, okrutna śmierć wydarła ojca rodzinie», «mróz wychodzi na zewnątrz», «zaraza sroży się w okolicy», [...] «walczyli dla ojczyzny, a nie dla narodu», «jam duszą w moją ojczyznę wcielony», itd.itd.

Seksualizacja (upłciowienie), maskulinizacja (usamczenie) i wirylizacja (umęszczyźnienie) myślenia językowego polskiego, jako jeden z najdonioślejszych skutków animizacji.