wyrównanie, wyrównywanie form

Hierarchia Dzieła Filtr: wszystkie dzieła

• Wszystkie dzieła
• Rozw/1923

Wyrównanie analogiczne będące wynikiem działania analogii w języku polega na tym, że pewne formy językowe ulegają wpływowi innych form pokrewnych, czego rezultatem jest powstanie nowych form nieusprawiedliwionych rozwojem fonetycznym danego języka. Np. w stpol. istniały regularne z punktu widzenia rozwoju fonetycznego formy psek (< psł. *pь̯sъ̥kъ̯) w M., a pieska (< psł. **pь̯sъ̥ka) w D. i podobne w przypadkach zależnych. Pod wpływem tych form, gdzie się stale powtarzał temat piesk-, w wyniku działania w. a. został utworzony mowy M. l. poj. piesek z e po p. Podobnie na skutek działania analogii, czyli w wyniku w. a., pojawiło się -o- w C. l. poj. rzeczownika żona : żonie zamiast starszej i regularnej formy żenie. Nie uległa natomiast w. a. forma odpowiedniego przymiotnika: żeński, zachowując stare -e-*. Ogólnie da się stwierdzić, że w. a. są częstsze we fleksji niż w słowotwórstwie. (EJP 431)