terminów gramatycznych online
fonetyka historyczna
Język: polski
Geneza: Zob. fonetyka
- Fonetyka opisowa: Benni/1923
- Historyczna fonetyka czyli głosownia: Rozw/1923
Fonetyka historyczna. Dział językoznawstwa historycznego, którego przedmiotem jest opis zmian fonetycznych, jakim podlegał w ciągu swoich dziejów dany jęz.
Cytaty
Z dziedzin teoretyczno-naukowych fonetyka historyczna, objaśniająca zmiany dźwiękowe, które zaszły w języku polskim w czasie jego rozwoju aż do chwili obecnej z natury rzeczy musi się oprzeć na znajomości dzisiejszego jej stanu dźwiękowego.
Historyczna fonetyka czyli głosownia.
[...]
Zadaniem naszem jest dać obraz rozwoju fonetycznego języka polskiego. Obraz będzie raczej przeglądowy, da zasadnicze rysy rozwoju, ale nie wchodzi we wszystkie i drobne szczegóły, ani wyczerpuje materjału [...].
Otóż przedstawienie historycznej fonetyki polskiej musi się z tem liczyć, o ile ktoś nie może wypełnić de suo tych wszystkich niedostatków.
Podstawę, to jest dokładny obraz dzisiejszego systemu fonetycznego w jego ogólnych i szczegółowych własnościach, daje fonetyka opisowa [...]. Jej zadaniem jest ustalenie i określenie zapasu głosek, istniejących indywidualnie, żywych oboczności i tendencyj fonetycznych, oboczności i tendencyj zarodkowych, głosek istniejących podświadomie, ogólnych właściwości systemu fonetycznego itd. Fonetyka historyczna bierze to wszystko w zasadzie jako dany i znany stan rzeczy i stara się o wyjaśnienie jego genezy.
Zadaniem fonetyki historycznej jest przedewszystkiem przedstawienie wszystkich ogólniejszych zmian, niezależnych i zależnych [to znaczy: ogólniezależnych i szczegółowozależnych], podczas gdy najbardziej jednostkowe, jednowyrazowe zmiany głoskowe mogą być uwzględnione tylko, o ile się dadzą ująć w pewne grupy jednorodne. Inaczej musiałaby fonetyka historyczna przechodzić cały słownik danego języka.
Mamy zatem następujący podział naturalny fonetyki historycznej: zmiany a) ogólniezależne, b) szczegółowozależne, z całym szeregiem kategoryj i ugrupowań. Jednakowoż poniżej nie będę się trzymać tego podziału jako ścisłej zasady, bo w epoce języka polskiego, którą mamy przedewszystkiem przed oczami, rozwój ogólniezależny gra małą rolę, tem większą zato rozwój szczegółowozależny.
System fonetyczny języka polskiego.
Naturalną podstawą i punktem wyjścia (zarazem, patrząc na rzecz inaczej, punktem, do którego się dochodzi) dla historycznej fonetyki języka polskiego jest jego aktualny, dzisiejszy system fonetyczny.