terminów gramatycznych online
przymiotnik
Leksem o prymarnej funkcji członu zależnego grupy imiennej, semantycznie interpretowanej jako funkcja określenia rzeczownika (funkcja atrybutywna).
Cytaty
Imiona są wielorakie. Nomen substantivum: Imie istotne, krocej: Istotnik, albo Rzeczownik. Nomen Adjectivum: Imie przyrzutne, przymiotne, krocej Przymiotnik. Nomen proprium: Imie własne czyli szczegulne. Nomen appellativum: Imie nazowne, mianowne, czyli pospolite. Nomen gentile, gentilitium: Imie Narodowe, Rodowe.
Główne warunki Szykowania wyrazów są: aby przymiotniki, imiesłowy, zaimki, słowa, nie zbyt odległe były od swoich rzeczowników [...]; nareszcie, aby wyrazy rządzone od rządzących, słowa od spójników, imiona rzeczowne od przyimków i t.p. nie były zbyt oddalone.
(1) Przymiotniki są czworakie, a nie troiste jak wielu mniema:
a) Przymiotniki imionowe zielony, a, e, biały, a, e,
b) — słowne z zieleniały, a, e,
c) — imiesłowowe z zieleniony, a, e,
d) — zaimkowe ten, a, o, mój, a, e.
Możnaby doliczyć imiona osób na ski, i cki, np. Zamojski, a, Czarnecki, a.
Przymiotnik jest słowem, które wyraża przymiot lub właściwość przedmiotu; np. wieczny Bóg, ogromne słońce, rozumny człowiek.
Najłatwiéj poznać Przymiotniki po tém, że odpowiadają na pytanie jaki? jaka? jakie? a Rzeczownikiem połączone; np. jaki uczeń? pilny uczeń. Jaka matka? troskliwa matka. Jakie pióro? Twarde pióro.
Przymiotniki służą do okréślania właściwości Rzeczowników, a zatém przy nich się znajdują, lub do nich się odnoszą; np. Rozumny człowiek powinien być i cnotliwy.
- W rzeczownikach i przymiotnikach na ate, przez wyjątek od tegoż samego prawidła: separate, oddzielny, ultimate, ostatni [...].
Przymiotniki angielskie nie odmieniają się ani przez rodzaje, ani przez liczby, ani przez przypadki. [...] Użyte zamiast rzeczowników mają zawsze znaczenie liczby mnogiej. [...] Przymiotników wziętych za rzeczowniki nigdy nie można w przypadku dzierżawczym. Ile razy jest mowa o pewnéj zbiorowéj liczbie indywiduów posiadających jaką własność lub przymiot, przyimek of zastępuje jego miejsce.
Przymiotniki angielskie nie odmieniając się ani przez liczby, ani przez przypadki, ani przez rodzaje nic o ich zgodzie z rzeczownikami powiedzieć nie można. [...] Użyte zamiast rzeczowników [...] mając tylko znaczenie liczby mnogiéj, zgadzają się ze słowami i zaimkami w liczbie mnogiéj.
Miejsce przymiotnika jest tuż przed rzeczownikiem.
Przedmiot zdania wyraża się rzeczownikiem [...] zamiast rzeczowników używają się zaimki, przymiotniki, słowa, przysłówki, a nawet wyrażenia kilka wyrazów obejmujące.
Umieszczone w zdaniu przydaném przymiotniki dzierżawcze czyli posiadalne [...] zamieniają się na przymiotnik swój [...] Przymiotnik ten pochodzi od zwracającego zaimka się, który w polskim języku służy zarówno wszystkim osobom i obu liczbom, np. ubieram się, ubierasz się, ubieramy się i t. p.
ą [...] w deklinacji [...] w IV. p. l. p. zaimków i przymiot. r. ż. [...]
W przym. i rzecz. utworzonych za pomocą przyrostka ski, stwo od osnów na d i odpowiadającym imionom ski i ctwo pisać dz, a więc: sąsiedztwo, sąsiedzki [...].
W nazwach gieograficznych, złożonych z rzeczownika (imienia pospolitego) i przymiotnika, tylko w przymiotniku zostaje wielka litera: morze Bałtyckie, góry Tatrzańskie.
Wyrazem szczególnie sposobnym do nazwania jakości osób, rzeczy, itd. jest przymiotnik. Łączy się on z rzeczownikiem, a odpowiada na pytanie jaki? jaka? jakie?.