Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

zaimek wskazujący

Język: polski
EJO 1999, 663 Definicja współczesna

Zaimek wskazujący. Wyrażenie stosowane w dwóch funkcjach: deiktycznej i anaforycznej. W funkcji deiktycznej, czyli wskazującej sensu stricto, występuje przy naocznym wskazywaniu przedmiotów [...]

Cytaty

Polski język nie ma artykułu [...], zamiast jego, używa się zaimek wskazujący: ten, ta, to.

Zaimki dzielą się na osobowe, posiadawcze, odnośne, wskazujące, pytające, łączące i nieoznaczone.

Zaimki wskazujące są te, które służą do pokazania lub do oznaczenia przedmiotów, o których się mówi. Takiemi zaimkami są: Ten, tamten, on, ów.

Zaimki wskazujące wskazują na jaki przedmiot, i zgadzają się z nim w rodzaju, w liczbie i przypadku, a są następujące: ten, ta, to; tamten, tamta, tamto; on, ona, ono; ów, owa, owo; taki, taka, takie; takowy, takowa, takowe; owaki, owaka, owakie.

Odróżnić trzeba Zaimek osobisty on, ona, ono; jego, jéj od wskazującego, który się porządnie odmienia. P. onego, onéj, C. onemu, onéj itd.

Zaimki wskazujące określają istotnik, wskazujące nań. Takiem są ten, ta, to; ów, owa, owo; sam, sama, samo; on, ona, ono; taki, taka, takie; tamten, tenże, tensam.

Zaimki, według wewnętrznéj swéj istoty, dzielą się na osobiste, zwrotny, dzierżawcze, pytające, względne, wskazujące i nieokreślne.

Zaimki wskazujące używają się zamiast imienia osoby lub rzeczy, na którą wskazujemy, o której mowa. Są one następujące: on, ona, ono; jego, jej, jego; ów, owa, owo, ten, ta, to; sam, sama, samo; ten sam, ta sama, to samo, taki, taka, takie.

Ze względu na znaczenie dzielimy zaimki na: a) osobowe (ja, ty, my, wy...), b) zwrotne (siebie, sobie, się ...), c) dzierżawcze (mój, moja, moje...), d) wskazujące (ten, ta, to, on, ów, tamten...), e) względne (który, która, które, jaki...), f) pytające (jaki? który?...), g) nieokreślne (ktoś, czyjś, jakiś...).

On, ten, tamten, ów - może oznaczać osobę, rzecz wskazaną przez towarzyszący wypowiedzi gest [...]. Stąd i nazwa tych zaimków: wskazujące. Ponadto oznaczają one osobę, rzecz nazwaną w poprzedniej wypowiedzi.