Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

stopień wyższy

Język: polski
EJP 1991, 334 Definicja współczesna

Stopniowanie. [...] Stopień wyższy sygnalizuje większe od neutralnego natężenie cechy: milszy, silniejszy, bardziej zielony.

Cytaty

Uwaga. Stopniów jest 3, niski (positivus), [stopień] wyższy (comparativus), najwyższy (superlativus), np. pięknie, piękniej, najpiękniej; ciemno, ciemniej, najciemniej.

Foremnie stopniują się te Przysłówki, w których dla uformowania wyższego stopnia do ostatniej głoski e, dodaje się y, albo w których ostatnie o, zamienia się na iej, np. pięknie, piękniej; ciemno, ciemniej.

Stopień najwyższy formuje się zawsze przez dodanie syllaby naj do stopnia wyższego, np. najpiękniej, najciemniej, najlepiej.

[...] cecha wyrażająca wyższy stopień przymiotu: chud(y)-szy [...].

PRZYSŁÓWEK, 96. PRZYSŁÓWKI; w stopniu wyższym (piękniéj) mają e ściśnione, 547; 30; 100

Stopień wyższy kładzie się, kiedy mamy wysłowić większą ilość przedmiotu na jednym przedmiocie, aniżeli na innym lub na innych z nim porównanych, a do połączenia przedmiotów porównanych używamy Przyimka od (ode) i Spójników: niż, niźli, niżeli, aniżeli, jak; np. Kaźmirz jest pilniejszy niż Jan.

Stopień wyższy utwarza się z Przymiotnika niestopniowanego, przyprawiając do trzona cechę -sz z zakończeniem rodzajowém -y, -a, -e, (-szy, -sza, -sze).

Stopień wyższy oznacza, że przymiot w jednéj rzeczy jest w daleko większéj sile, niż w téj, z którą ją porównywamy.

Stopień wyższy wyraża większą ilość przymiotu w jednéj istocie, niż w drugiéj (lub wielu innych) z nią porównanéj (lub porównanych) […].

Przysłówki przymiotnikowe, t.j. pochodzące od przymiotników stopniują się jak następuje: Stopień wyższy mają na éj […].