Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

stopień wyższy

Język: polski
EJP 1991, 334 Definicja współczesna

Stopniowanie. [...] Stopień wyższy sygnalizuje większe od neutralnego natężenie cechy: milszy, silniejszy, bardziej zielony.

Cytaty

Ilość przymiotu większą w jednéj rzeczy niż w drugiéj z nią porównanéj zowiemy stopniem wyższym, np. miód i cukier słodsze są od mleka.

O stopniowaniu przymiotników. Przymiotniki polskie stopniują się albo foremnie albo nieforemnie. Foremne stopniowanie robi się podług następujących prawideł. 1) Ze stopnia równego przerabia się [stopień] wyższy przez wtrącenie przed i lub y głoski sz, po czém i na y zamienić należy [...]; z tego zaś przez dodanie na początku głoski naj, albo po staropolski na, powstaje najwyższy [...].

Aby zrobić Stopień wyższy, do głoski pierwiastkowej lub zamienionej w Przymiotniku męzkim Stopnia wyższego, daje się sz z samogłoską rodzajową y, a, e, a to wyrzuciwszy i lub y końcowe, jeśliby przymiotnik nie kończył się na spółgłoskę.

W przymiotnikach jednozgłoskowych zakończonych na ble, stopień wyższy formuje się niemieckim sposobem, to jest przez dodanie do stopnia równego er, lub r tylko jeśli przymiotnik kończy się na e; stopień zaś najwyższy przez dodanie est, lub st, w podobném jak powyżéj zakończeniu.

Stopień wyższy rządzi spójnikiem than, niż, niżeli, od. Mary is prettier than her sister, Mary jest piękniejsza od swéj siostry. [...] Lecz jeżeli idzie o wybór lub pierwszeństwo między dwiema rzeczami lub osobami , które się porównywa , stopień wyższy rządzi przyimkiem of i przybiera przedimek the. That is the better house of the two, z dwóch tych domów, ten jest lepszy.

Stopnie wyższe rządzą przyp. 2gim z przyimkiem od. Np. Gołąb' bielszy od śniegu.

Степеней три: [...] 2. Сравнительная, [stopień] wyższy, показываетъ въ большемъ или меньшемъ видѣ качество или признакъ одного предмета въ сравненіи съ другимъ ему подобнымъ, напр. Pan przyjąłeś na siebie ważniejszy obowiązek niż on. To sukno jest czarniejsze od tamtego. Brat mój jest wyższy od ciebie.

Przymioty i własności różnych osób lub rzeczy, porównywane ze sobą, mogą być albo jednakowe czyli w równym stopniu, albo też różnią się stopniem pomiędzy sobą, to jest jeden przedmiot posiada je w stopniu wyższym aniżeli drugi.

Formy gramatyczne, służce do oddania tych odcieni przymiotów, nazywamy stopniami: równym, wyższym i najwyższym; samą zaś odmianę - stopniowaniem przymiotników; np. stary, starszy, najstarszy.

Stopień wyższy (drugi) przymiotnika wypowiada, że jakaś osoba lub rzecz więcej jakiegoś przymiotu posiada, niż inna osoba lub rzecz.