terminów gramatycznych online
upodobnienie pod względem dźwięczności
Język: polski
- Fonetyka opisowa: Benni/1923
- Nauka o głosce: Kl/1939
- Nauka o głoskach: Szob/1923, Łaz/1861
Cytaty
[...] Zmiany spółgłosek są sześciorakie: [...] Upodobnianie spółgłosek: I. do miękkich samogłosek, czyli miękczenie spółgłosek przed miękkiemi samogłoskami; II. upodobnianie spółgłosek do spółgłosek pod względem dźwięku, czyli 1. miękczenie, 2. stwardzanie spółgłosek przed spółgłoskami; III. upodobnianie spółgłosek do siebie pod względem mocy.
[...] Upodobnianie spółgłosek do siebie co do dźwięku. 1. Mięknienie spółgłosek przed spółgłoskami. [...] Gdzie miękka spółgłoska przed inną spółgłoską lub na końcu słowa się znajduje, tam wyrzucona została miękka samogłoska lub starosławiańska miękka półsamogłoska [...], albo zlała się z poprzedzającą spółgłoską [...].
Właściwe językowi polskiemu zwyczaje, normalizujące sposoby łączenia spółgłosek [...]. Upodobnienie spółgłosek pod względem dźwięczności jest tylko jedną odmianą tego zjawiska. W przebiegach przystosowywania sposobu wymawiania jednej spółgłoski do drugiej zmieniać się może [...] położenie wiązadeł głosowych.
§ 55. Upodobnienie zwartych i szczelinowych pod względem dźwięczności.
Zauważamy w mowie polskiej, iż mając do wymówienia dwie sąsiadujące ze sobą spółgłoski, z których jedna jest dźwięczna, a druga bezdźwięczna [...] wymawiamy całą grupę jednolicie pod względem działania wiązadeł głosowych: dźwięcznie lub bezdźwięcznie.
§ 57. Upodobnienie półotwartych pod względem dźwięczności.
Przy stojących obok siebie dwóch spółgłoskach zwartych, dwóch szczelinowych, przy zwartej i szczelinowej, przy szczelinowej i zwartej, zawsze następuje upodobnienie pod względem dźwięczności (§ 55) [...].
Jednak przy połączeniu głosek x+d otrzymujemy taką niesamodzielną odmianę dźwięczną, jak w wyrazach Bohdan, klechda boɣdan, kleɣda. t. j. następuje upodobnienie pod względem dźwięczności.
Upodobnienie pod względem dźwięczności. [...] Dwie spółgłoski, inne niż spółotwarte, sąsiadujące ze sobą wewnątrz wyrazu są albo obie bezdźwięczne [...], albo obie dźwięczne [...].