Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

consonans mollis

Hasło w cytatach: b molle, dz molle, f molle, m molle, molle ɓ, molle dz, molle f, molle l, molle m, molle n, molle p, mollis, p molle, s molle
Język: łaciński
Dział: Fonetyka (współcześnie)

Cytaty

Hac differencia habita inter vconsonantem mollem et grossam, non erit necesse ponere duplex ÿ, ut olim ponebatur, ut vyatr. wyege. wyoʃna. vyønczek, quia non esset differencia inter vial et vaal id est flavit, sed sic scribatur molle v: vaal. vathr. vege. voʃna. vøczek. vvaal.

[Gdy ta różnica między miękką i twardą spółgłoską "v" będzie zachowywana, nie będzie konieczne pisanie podwójnego "y" (dla oznaczania miękkości), jak się niegdyś pisało, np. "vyatr wyege", "wyoʃna", "vyønczek" ("wiatr wieje", "wiosna", "Wiącek"). (Nie należy tak pisać), ponieważ nie byłoby różnicy między "wijał" i "wiał" 'dął', ale miękkie "w" pisze się tak: "vaał", "vathr", "vege", "voʃna", "vøczek", "vvaal" ("wiāł", "wiatr", "wieje", "wiosna", "Wiącek", "wwwiāł" czy "uwiāł") (Kucała 1985, s. 93).]

{ff} ff grossum scribamus geminum vel geminatum, f molle simplum.

[F. "F" twarde piszmy jako podwójne, czyli podwojone, "f" miękkie jako pojedyncze (Kucała 1985, s. 95)]

Si igitur libet, <sit> b grossum sine unco et quadratum, ut sic b, quod eciam musici vocant b durum, et ɓ molle cum unco superiori et inferius rotundum, ut sic ɓ, quod musici eciam ɓ molle vocant.

[Więc, jeśli laska, (piszmy) "b" twarde bez łuczka (zagięcia u góry) i kwadratowe, tak jak b, które muzycy także nazywają "b" twardym, a "b" miękkie z łuczkiem u góry i niżej okrągłe, tak jak "b", które muzycy także nazywają "b" miękkim (Kucała 1985, s. 95)]

{m˛ m}. spissum cum cauda in tercio pede, sicut in fine diccionum poni solet, ut sic: m˛ara, m˛ego [...]. M autem molle sine cauda, ut maal, mecz.

["M, m'". Twarde "m" (niech będzie) z ogonkiem przy trzeciej nóżce, jak się zwykło pisać na końcu wyrazów, jak np. "m˛ara", "m˛ego" [...]. M zaś miękkie — bez ogonka, np. "maal", "mecz" (Kucała 1985, s. 95)]

Item czÿrpaal id est hausit et czÿrpal id est passus est, saltem circa primam sillabam, de qua est sermo. Different enim ista circa p spissum et molle.

[A tak samo "czÿrpaal" 'czerpał' i "czÿrpal" 'cierpiał', przynajmniej w pierwszej sylabie, o której jest mowa. Różnią się przecież te sylaby "p" twardym i miękkim (Kucała 1985, s. 101)]

D eciam duas habet voces, sed facile differentes, scilicet d simplex seu spissum et dz molle.

["D" ma także dwa brzmienia, ale odróżniające się łatwo, mianowicie "d" pojedyncze, czyli twarde i "dź" miękkie (Kucała 1985, s. 102)]

Si igitur vellemus propriam differenciam habere inter S in propria voce prolatum et s molle, ut propositum, inter duas vocales, scribamus primum convolutum, sicut solitum est poni in fine diccionum.

[Jeśli więc chcemy mieć właściwe rozróżnienie między *s* występującym we własnym brzmieniu, a *s* cienkim, np. znajdującym się między dwiema samogłoskami, piszmy pierwsze zakręcone, tak jak jest w zwyczaju pisać na końcu wyrazów (Kucała 1985, s. 105)]

Breve a longum aa grossum b molle ɓ.

Grossum molle m.

Grossum molle n.

Sic consonantes duras aliter, aliter molles instar musicorum, qui durum ♭ quadrum, b vero molle rotundum faciunt.

[Tedy inaczej kreślili spółgłoski twarde a inaczej miękkie za przykładem muzyków, którzy b-durum oznaczają czworograniasto <b>, ale b-molle piszą okrągło, s. 104.]