consonans

Hierarchia Dzieła Filtr: wszystkie dzieła

• Wszystkie dzieła
• Park/1440 (ok.)
• Stat/1568
• KochOrt/1592
• Mora/1592
• UrsMeth/1592 (1998)
• Jan/1594
• Vol/1612
• Kn/1621
• Kn/1644 (I wyd. 1626)
• Men/1649
• Sty/1675
• Woy/1690
• Duch/1699
• Cell/1725
• Fook/1768
• Lub/1778
• Szum/1809
• Gddk/1816
• Prz/1816
• Mał/1863
• Mał/1879
• Rozw/1923
• Gaert/1927

Nec autem modo erit necesse post illas litteras molliter prolatas ÿ duplex scribere, sicut hactenus scripsimus in omnibus predictis consonantibus.

K quoties pro Ku ponitur, consonantem praecedit.

I Dwojáko, naprzod jáko vocalis, kiedy mowiem nic inszego: potym jáko consonans, Jádam, Jan, Jendrzej.

V dwojáko, Vocalis łuská, consonans wagi, Wálenty.

Vocalis, id est litera Głośnik. Consonans wspołgłośnik. Wiśniewska 1998, 65: Gramatyka. W podręczniku znajdujemy terminy: czas 122, ćcionka (litera) 121, droga (methodus) 151, dwugłośnik (dyphtongus) 127, imię 141, głośnik (vocalis) 310, kropka, punkt 127, odmiana (paradigma) 194, osoba 141, oznaczenie 193, postać, wid (species) 84, prawidła (canon) 143, przedłogi (praepositio) 185, przymiot, przypadek (accidens) 175, rod, rodzaj (genus) 172, słowo (dictio) 144, sposob, prawidło (canon) 184, wspułgłośnik (consonans) 310, zbieranka, złoż (sylaba) B 147.

Tymże sposobem ma dwoje, ii, jedno prosty wocalisz, drugiè poszło ná consonantem: jáko w tych słowiéch ride, i pioue.

V apud Polonos consonantis naturam nunquam induit, sed vocalis semper manet, etiamsi alia sequatur vocalis, ut uydę/evado.

Brzmiący, Sŏnōrus Tibul. Virg. [...] Sonans Virg. Ovid.| Consonans. Cicer. Consonantiora, grandiora, leniora in oratione, s. verba. Tinnŭlus Quint. Catulus. ὁ ἔυηχος [ho éuēchos], ἠχήεις, [ἠχή]εντος [ēchḗeis, ēchḗentos]. ἠχετικὸς [ēchetikòs], εὔηχητος [euḗchētos], φωνιτικὸς [phōnitikòs], ἔυφωνος [éuphōnos].

W Polonica litera seu V geminatum, Consonans est, & dictio, nempè Praepositio, quae tamen quia sola pronuntiari non potest, sola etiam separatim scribi non deberet, cùm sit Praepositio Inseparabilis. ut & Z.

Hae omnes literae molles seu accentu notatae hoc peculiaris habent, quod non admittant post se nullam vocalem nisi mediante i, quod i coalescit in unam syllabam cum sequente vocali et praecedente consonante.

L, M, N, R, Te cztery Consonantes gubią niekiedy wokał ostátniej sylláby w słowie, ták przed wokałem, jáko i przed Konsonántem, a przed Vocalem bywa Consonans Apostrofem náznáczona, przed Comma záś to jest, przed takiem znákiem, w periodzie, záchowują sobie w cále ostátne wokáły [...].

Possessiva derivativa in consonantem terminata, ut sunt oycow, mátczyn, bratow &c. saltem in f[eminino] g[enere] assumunt a.

Dzielą się Rossyjskie Litery na Samobrzmiące (Vocales), Zgodnobrzmiące (Consonantes) i Nieme (Mutae).

Na ile głównych i niższych, gatunków dzielą się głoski i głosy polskie? — Jak się wymawiają one w wyrazach? i po których się pisze i, j , y?

Wszystkie głosy polskie dzielą się na dwa główne gatunki: na samogłoski (Vocales) i spółgłoski (Consonantes).

Spółgłoska, Consonans.

Reśtujące 18 bukw zową się Społgłoskami (Consonantes) dlatego, iż żadna nie może być na ucho słyszaną, bez przybrania jednej z Samogłosek przed sobą, lub za sobą, z ktorą się razem w spolnym tonie wygłasza, a sama przez się, jako w wyosobnieniu, jest niemą, bo, tylko z Samogłoskami zstaje się głośną, nie stanowi nigdy żadnej złogi w słowie; a jeżli też znaczy przez się słowo, jak w przedzakach k, w, z, to każda, albo oddzielnie wygłaszać się musi z podłączoną Samogłoską, potrzebną do wydania na ucho tych samych przedzakow bez rządu: ku, we, ze, albo łączyć się ze złogą następującego, od nich rządzonego słowa, i dopiero z Samogłoską, w tej zlodze brzmiącą, czy się bezśrednio na niej opiera, czy przez drugie Społgłoski od niej jest odgrodzoną, w jednym spolnym tonie bydź usłyszaną, np. ksobie , w oknie, z troską itd.

Litera. Głoska. Vocalis. Samogłoska. Notata. Kreskowanie. Diphtongus. Dwugłoska. Consonans. Społgłoska.

Spółgłoskami (consonantes) nazywamy takie głoski, które ażeby wymówić, nie dość jest tylko otworzyć usta i wydać ze siebie głos, ale prócz tego trzeba jeszcze użyć i poszczególnych narzędzi mówienia, jakiemi są gardło, język, podniebienie, żeby i wargi.

Cały zasób wymienionych powyżéj głosek abecadła naszego rozpada się na dwa główne działy: na samogłoski i na spółgłoski (vocales — consonantes).

ń + consonans

Consonans, p. spółgłoski.

Spółgłoski (consonantes) rozróżniamy: A. Ze względu na miejsce artykulacji: ★wargowe (bilabialne, dwuwargowe), ★wargowo-zębowe (labialno-dentalne), ★przedniojęzykowe: ★zębowe (dentalne) i ★dziąsłowe (alweolarne), ★średniojęzykowe, ★tylnojęzykowe (gardłowe, gutturalne).