Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

przyimek

Język: polski
EJP 1991, 272 Definicja współczesna

Przyimek jest funkcjonalnie niesamodzielną częścią mowy, tworzącą jednostki składniowe w połączeniu z grupą imienną. Jego funkcja składniowa jest podobna do funkcji końcówek fleksyjnych przypadków zależnych: jest jednym z wykładników związków składniowych między częściami wypowiedzenia. [...].

Cytaty

Nazywam Przedimkami a nie Przyimkami dlatego, że nazwisko Przyimek jest dwóznaczne, gdyż przy nie oznacza tego, żeby tylko przed, ale też że może i po imieniu stać, jak np. Przysłówek. Gdy zaś nazwisko Przedimek, nie ma żadnej dwóznaczności.

Mowa ludzka składa się z wyrazów. Wyrazy dzielą się na części mowy, a te są odmienne i nieodmienne. Odmienne 1. Rzeczownik [...] 2. Przymiotnik [....] 3. Zaimek [...] 4. Liczbownik [...] 5. Słowo [...] Imiosłów [...] 7. Przysłówek odmienny: pięknie, piękniej, najpiękniej, nieodmienny: nader, jeszcze, zgoła, Nieodmienne 8. Przyimek [...] 9. Spojnik [...], 10. Wykrzyknik.

Przyimek jest wyraz nieodmienny (str. 5.) kładzie się zawsze przed imieniem, a częstokroć i przed innemi częściami mowy. Niektóre Przyimki czasem przybierają e dla miłego brzmienia, jako bez, od, nad, pod, przez, w, z.

Przyimek jest najważniejszą częścią z pomiędzy nieodmiennych, bo stojąc przy imieniu wyraża stosunki zachodzące pomiędzy wyrazami, które przez samą zmianę końcówek imienia wyrazić by się nie dały.

Przyimki i spójniki złożone piszą się łącznie; np. Przyimki: około, wokoło, dokoła, naokoło...

Przysłówki złożone pisać łącznie z przyimkami, o ile przyimek nie ma znaczenia rządzącego przypadkiem: s, z: skąd, stamtąd, zinąd [...] przenigdy, przecudnie. [...] Osobno, gdy odrębność przyimków jest bardziej odczuwana; bez: bez wątpienia, bez liku [...]..

Przyimki. Są to wyrazy nieodmienne, oznaczające związek między wyrazami (przy, po, na, w, o, przed, za, obok...)