Historical dictionary
of grammatical terms online

przysłówek

Language: polski
EJP 1991, 278 Contemporary definition

Przysłówek jest częścią mowy skupiającą wyrazy, których prymarną funkcją jest funkcja określenia adwerbalnego.

Quotations

P. Wiele jest we francuskim takowych Części Mowy? O. Dziewięć: Imie le Nom; Artykuł l'Article; Zaimek le Pronom; Czynosłowo le Verbe, Uczestnistwo le Participe, Przysłowek l'Adverbe, Przekładka la Préposition, Złączka la Conjonction, Zawołanie l'Interjection.

Po Czynosłowie (le Verbe) mieści się zaraz Przysłowek (l’Adverbe) [...]. P. Czy [s]ię to za[c]howuje we wszystkich Czynosłow Czasach? O. Tak jest; tylko w Składanych Czasach, Przysłowek kładzie się po Czynosłowie Pomagającym, a przed Czynosłowem własnym. Napr. vous avez bien fait, dobrze to zrobiliście.

P. Co to jest Przysłowek? O. Jest słowko, ktore się ani spadkuje, ani sposobi, ani żadnego rodzaju nie ma, a wyraża innego słowa jaką okoliczność, lub sposob. Naprz. [...] justement.

P. Wielorakie są Przysłowki? O. Ogołem mowiąc dwojakie. Nieskładane i Składane. Pierwsze jako to: justement, hier, beaucoup. Drugie jako to: pour le présent, à l'avenir [...].

O nágłosach (Praefixa). Posługę nágłosów odbywają w językach jafeckiéj rodziny pospolicie tak zwane przyjimki, s których jedne kładą się także osobno przed pewnemi skłonnikami i nazywają się rozłącznemi, a takiemi są: bez, do, ku, nad, na, o, pre, po, prez, pod, pred, pri, prećiv, s, z, u, v; złączne zas przyjimki, t. j. takie, które nigdy się osobno w naszym języku nie używają, tylko jako nágłosy, są następujące: pa, pra, pro, pre, vy, vz, sq, su; oprócz tego przysłówek ɳe i u privativum.

[…] Prisłóvƙi dlá tego tak nazvane, jiz są predevsistƙim tovarisaⴅi słova, a nástępɳe priⴅotɳikóv i navet jinnyɦ prisłóvkóv, któryɦ znazeɳe ceɳują i bliżéj okréślają.

[…] Poɳeváz pɍisłóvƙi co do svego rodovodu zostają v pokreɣeɳstɣe praɣe ze vsistƙeⴅi zęscaⴅi movy, pɍeto i spójɳiƙi za posredɳictvem pɍisłóvkóv ɣązą sę z ɳeⴅi […].

Piszemy wyrazy sprzecznie z obecnym wymawianiem, lecz zgodnie z ich pochodzeniem, to jest zgodnie z pisownią, a po większej części i z wymawianiem pokrewnych im wyrazów; np. mór, morzyć; głód, głodny, głodzić; blizki, stpol. przysłówek blizu; gryźć, gryź, gryzie, i t. p., i to jest pisownia etymologiczna.

Przysłówki.

(Adverbios)

Są to nieodmienne części mowy, które określają okoliczności: czasu, miejsca, kierunku, granicy, sposobu, stopnia, miary itd.