Historical dictionary
of grammatical terms online

przysłówek

Language: polski
EJP 1991, 278 Contemporary definition

Przysłówek jest częścią mowy skupiającą wyrazy, których prymarną funkcją jest funkcja określenia adwerbalnego.

Quotations

Język polski ma dziesięć części mowy: Rzeczownik, przymiotnik, liczebnik, zaimek, słowo, imiesłów, przyimek, przysłówek, spójnik, wykrzyknik.

Co to jest przysłówek? [...] Jest to część mowy, która oznacza rozmaite słów okoliczności [...].

Ponieważ okoliczności, które oznaczają przysłówki, muszą się koniecznie odnosić do osób albo do rzeczy i pomysłów, do przymiotów, liczb i stosunków rozmaitych przedmiotów i ich własności, przeto podzielić można przysłówki: 1). Na rzeczownikowe. 2). Na przymiotnikowe. 3). Na liczebnikowe. 4). Na przyimkowe.

Przysłowki są tak nazwane że się pospolicie kładą przy słowie, chociaż się często także znajdują obok przymotników i przysłowków. Największa ich liczba formuje się z przymiotników przez dodanie ly.

Miejsce przysłówka jest tuż obok wyrazu, którego znaczenie jest przezeń bliżej określone. Szykują się one zazwyczaj przed przymiotnikami, po słowach, a w czasach składanych pomiędzy słowem posiłkowem a imiesłowem.

Szt/1854, p. 8 Definition

Przysłówek, jest wyraz wyszczególniający dokładnie różne okoliczności, słowa, przymiotnika, liczebnika, zaimka, imięsłowa i t. d., np. człowiek mocno pracuje, bardzo dobry, tylko jeden, już konający.

Ta część mowy nazywa się dlatego przysłówkiem, że się zwykle przy słowie kładzie, lubo także przy innych częściach mowy bywa bardzo często używany, np. gdzie idziesz? tu połóż!

Przysłówki tak jak inne części mowy są rozmaite, mają różne nazwiska, i dzielą się rozmaicie; atoli najgłówniejszy ich podział jest na właściwe i pochodne, czyli niewłaściwe, np. nie, tak, dobrze i t. d.

Pyt. A któreż są nie odmiennemi [częściami mowy]?

Odp. Następne: Przyjimki, że najczęściej kładą się przy jimionach, lub odnoszą się do nich.

2re Przysłówki, że przy słowach kładą się zwykle, lub przymiotnikach słowowych.

3cie Spójniki, spajające czyli łączące zdania i okresy, i czasem rozłączające takowe.

4te Wykrzykniki, że się wykrzykuje w strachu nagłym gniewie, radości, lub biedzie nagłej i t. d.

Do wszystkich czasów dwa powyższe przysłówki używają się, a trzy ostatnie do czasów tylko przeszłych niedokonanych i dokonanych.

Mowa polska zawiera cztery główne klasy przysłówków temi są najprzód 1 klasa.

1) Zwyczajne; które się używają przed wszystkiemi słowami i dzielą się na rozmaite odcienia.

2) Jmiesłowowe krasomówcze; wszystkie powstałe z jimiesłowów czasu terazniejszego.

3) Przymiotnikowe: z wszystkich trzyrodzajowych przymiotników powstałe.

4) Czasowe; z określeń czasu powstałe, i tworzące z przysłówków jeszcze trzyrodzajowe przymiotniki.

По значенію своему всѣ слова польскаго языка раздѣляются на 9 частей рѣчи: [...] 6. Нарѣчіе, przysłówek. [...]

Kl/1939, p. 74 Definition

Część mowy, która właśnie nazywa właściwość czynności, stanu lub innej właściwości, która określa ich miejsce lub czas, nazywa się przysłówkiem.