of Grammatical Terms online
osoba druga
Osoba. Kategoria gramatyczna o funkcji wskazującej (deiktycznej), jeden z podstawowych środków jęz. aktualizacji wypowiedzenia. [...] Pierwsza os. identyfikuje partycypanta zdarzenia z mówiącym, druga - ze słuchaczem, trzecia - wskazuje, iż partycypant zdarzenia nie jest identyczny z żadnym z uczestników aktu porozumiewania się językowego.
Quotations
Le première personne est censée plus noble que la seconde, la seconde plus noble que la troisième.
[...]
Pierwsza osoba zacniejsza jest niż druga, a druga niżeli trzecia.
Osob, ktore sie Zaimkami wyrażają, jest trzy: Pierwsza ktora mowi, a ta się wyraża Zaimkiem Ja, my. Druga, do ktorej się mowi, a ta się wyraża zaimkiem ty, wy. Trzecia o ktorej się mowi, à ta się wyraża zaimkiem On, oni; i innemi tak Zaimkami, jako imionami.
PRZYKŁAD I. Zaimkow pierwszej i drugiej Osoby. L. P. M. Ja, -, ty.
Koniugacyi słow w Ojczystym języku liczy się cztery, według czworakiego ich skończenia w drugiej osobie liczby pojedynczej, sposobu skazującego, czasu teraźniejszego, to jest, na: asz, esz, isz, ysz
W wyrazach twierdzących i przeczących [...] w drugiéj i trzeciéj osobie. Shall znaczy obietnicę, pogróżkę rozkaz álbo zakaz Will oznájmienie.
Druga osoba l. p. formuje się zawsze z trzeciej osoby l. p. czasu teraźniejszego trybu oznajmującego, ale rozmaitym sposobem.
1wsza i 2ga osoba l.m. formuje się zawsze z drugiej trybu rozk., np. znaj, znajmy, znajcie; ciągnij, ciągnijmy, ciągnijcie, i t. d.
Zaimki osobowe są te, które oznaczają osoby. Takiemi są: Ja, ty, on. Ja oznacza osobę, która mówi, ty osobę do któréj się mówi, on osobę, o któréj się mówi. Ja nazywamy osobę piérwszą, ty osobę drugą, on osobę trzecią.
[…] Orzeczenie ma trzy osoby: osoba pierwsza, gdy orzeczenie przypisujemy osobie mówiącéj; osoba druga, gdy orzeczenie przypisujemy osobie do któréj się mówi; osoba trzecia, gdy orzeczenie przypisujemy osobie lub przedmiotowi ubocznemu, o którym się mówi [...].
2-ga osoba l. mn. ma zakończenie cie ( = će), powstałe z pierwotnego te.
Osoba 2-ga 1. p. jeś (stsł. jesi) przedstawia w języku polskim jedyną formę tej osoby z zakończeniem ś.
Ponieważ mamy trzy osoby (ja, ty, on) i dwie liczby (liczbę pojed. i mnogą), rozróżniamy zatem w odmianie czasownika trzy osoby i dwie liczby.
Osoba pierwsza: (ja) piszę, czytam, widziałem;
osoba druga: (ty) piszesz, czytasz, widziałeś;
osoba trzecia: (on) pisze, czyta, widział.
Końcówki czasu teraźniejszego są zatem następujące:
Liczba pojedyncza, osoba I m albo ę (ję),
[Liczba pojedyncza, osoba] II sz [albo] esz (jesz),
[Liczba pojedyncza, osoba] III ― [albo] e (je), [...].
Osoba pierwsza, druga i trzecia.
Osoba druga nazywa czynność lub stan tego lub tych, do którego lub do których zwraca się mówiący wprost ze swoimi słowami, np. piszesz, leżysz, piszecie, leżycie.