terminów gramatycznych online
osoba druga
Osoba. Kategoria gramatyczna o funkcji wskazującej (deiktycznej), jeden z podstawowych środków jęz. aktualizacji wypowiedzenia. [...] Pierwsza os. identyfikuje partycypanta zdarzenia z mówiącym, druga - ze słuchaczem, trzecia - wskazuje, iż partycypant zdarzenia nie jest identyczny z żadnym z uczestników aktu porozumiewania się językowego.
Cytaty
Czásy słow są komponowane z trzech osob [...]. Druga jest naznáczona przez tu, ty, w małej liczbie, á vous, wy, w wielkiej.
Le première personne est censée plus noble que la seconde, la seconde plus noble que la troisième.
[...]
Pierwsza osoba zacniejsza jest niż druga, a druga niżeli trzecia.
W wyrazach twierdzących i przeczących [...] w drugiéj i trzeciéj osobie. Shall znaczy obietnicę, pogróżkę rozkaz álbo zakaz Will oznájmienie.
2ga osoba, do któréj się mówi, zastępuje się zaimkiem: ty, wy.
Os. 2.
Przypadek 1 Osoby 2. thou, ty
1. Czas teraźniejszy. Wszystkie jego osoby są podobne do trybu bezokolicznego, wyjąwszy drugą i trzecią liczby pojedynczéj, z których druga przybiera st lub est, podobnie jak stopnie najwyższe [...].
[...] Nareszcie są zajimki oznaczające osoby, zwiérzęta i rzeczy, o których mówim, jako to: on, ona, ono, ten, ta, to itd., które jako i same jimiona rzeczowne lub przymiotne, których miejsce w mowie zastępują, są pod tym względem wyrazami osoby 3éj, tak, że ściśle rzecz biorąc, same tylko zajimki oznaczające 1szą i 2gą osobę, tak w liczbie pojedynczéj, jako i mnogiéj, jako to: ja, ty, my, vy są zajimkami osobistemi [...].
[…] Takowe zapatrywanie się jest nader błędne i niezgodne s práwdą; albowiem faktem jest niezaprzeczonym, że gdzie tylko w dziedzinie języka starosłowiańskiego i polskiego zachodzi w 2éj osobie liczby pojedyńczéj kontrakcyjá lub wyrzutniá […], tam téż i w 1éj osobie liczby pojedyńczéj nie ma spójki, i dlá tego osoba ta kończy się w obudwu językach nie na samogłoskę nosową ą lub ę, w któréj tkwi zawsze spójka, lecz na spółgłoskę m, która jest znamieniem téjże osoby [...].
P. Ile jest osób gramatycznych? O. Osób gramatycznych jest trzy na liczbę pojedyńczą i trzy na liczbę mnogą; osoba 1-sza jest ta, która mówi: ja, my; 2-ga, do któréj się mówi: ty, wy; 3-cia o któréj się mówi: on-a-o, oni-e; za osobę trzecią uważa się wszelka rzecz, o któréj jest mowa, np. Ja nauczyłam się wszystkiego, a wy umiecie już swoje lekcye? Tu wyrazy wszystko, lekcye są osobą 3-cią.
Osoba 1. Osoba 2. Osoba 3. Kto? (mówi). Ja Ty On [...].
Mówiąc do brata (który względem ciebie jest tu niejako osobą 2-gą) powiesz: czytasz.
Ta osoba, która przemawia do drugich, zowie się piérwszą.
Ta osoba, do któréj przemawiamy, zowie się [osobą] drugą.
Ta osoba, o któréj mówimy, zowie się trzecią.
2. ,, [osoba]: jesteś
Czasowniki (słowa) odmieniają się przez osoby i liczby; np. liczba pojedyncza 1-a osoba pracuję, 2-a osoba: pracujesz; 3-a osoba: pracuje.
L. pojed.
Osoba 2. jesteś
[W l. pojed. %osoba] 2-a% [ma końcówkę] -sz, -ś.
Osoba pierwsza, druga i trzecia.
Strona czynna. Tryb orzekający. Czas teraźniejszy: l. poj. 1 osoba: piszę, 2 osoba: pisz-esz, 3 osoba: pisze [...]
Strona czynna. Tryb orzekający. [...] Tryb przypuszczający [...] Tryb rozkazujący. 1 osob. -, piszmy, 2 osob. pisz, piszcie, 3 osob. niech pisze, niech piszą.