Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

spółgłoska tematowa

Hasło w cytatach: tematowa spółgłoska
Język: polski
Dział: Fonetyka (współcześnie)

Cytaty

Widzim tedy, że w starosłowiańskim większá część pogłosów, zaczynających się od spółgłosek, łączy się s temátami, kończącemi się na spółgłoskę za pośrednictwem głoski j czyli za pośrednictwem zmiękczeniá ostatniéj tematowéj spółgłoski […].

Tematowy [...] Gram. Spółgłoska tematowa = znajdująca się w temacie wyrazu.

W imiesłowach czasu przeszłego na -szy zatrzymać ł po tematowej spółgłosce, pisać zatem: zjadłszy.

Różnica pomiędzy polską konjugacją I a II polega na tem, że w II spółgłoska tematowa we wszystkich osobach czasu teraźn. pozostaje niezmienna.

§ 31. Suf. -iji-, ściągnięty -i w przymiotnikach da się wyróżnić wtedy tylko, kiedy spółgłoska tematowa inaczej się miękczy przed i, a inaczej przed j [...] natomiast gdy spółgłoską tematową jest k, g, ch, p, b, m, n, r, l wtedy na podstawie cech fonetycznych niepodobna z brzmienia wyrazu polskiego określić, czy w danym razie występuje suf. -iji, czy też -jь z dawniejszego -jo-.

Ac. pl.; pobił wszytka pirzwienięta Fl. 77, 56, zwali są imiona swa 48, 11, położyli są znamiona 73, 6, brać imiona Rej Post. 101 v it.d. niezmiennie aż do dnia dzisiejszego; tylko od imię niekiedy ze zmiękczoną spółgłoską tematową może pod wpływem upodobnienia do imienie [...].