Historical dictionary
of grammatical terms online

znaczenie bierne

Language: polski

Quotations

Imiesłów czasu przeszłégo w słowach foremnych kończących się na ed lub d, lub miasto d na t. [...] Kiedy w Polskim języku używamy Imiesłowów, usłyszawszy, ujrzawszy i tym podobnych w znaczeniu czynném, do Imiesłowa czasu przeszłégo Anglicy dodają having: w biérnym beeing, który osobliwie w wierszach ostatni prawie, a czasem i w prozie opuszcza się. n.p. Some few by temp'rance taught aproaching slow. To distant fate by easy journeys go. Mało jest tych, którzy przez wstrzemięźliwość z lekka się zbliżając, idą powolnym krokiem ku odległemu przeznaczeniu.

O słowach biernych.

Czy są w polskim języku słowa bierne, i jak się czasują?

A. Prawdziwych słów biernych, żeby jednym wyrazem, jak w łacińskim języku, czynność w bierném znaczeniu wyrażały, nie ma w polskim języku.

Imiesłów czasu przeszłego [...] 3. Jest zarazem przymiotnikiem mającym znaczenie bierne.

[...] Jimiesłów bierny bez pojimka s końcówką rodzaju nijakiego o jest w dzisiejszéj polszczyznie jedyną formą tak zwanego w łacinie słowa składającego (verbum deponens), to jest pozbywającego się znaczeniá biernego i przybierającego znaczenie czynne słowa nieosobistego na wzór łacińskich jimiesłowów [...].

[…] Zygmuntowscy pisarze zapewne dlá odróżnienia znaczeniá czynnego tego jimiesłowu nieosobistego od znaczeniá biernego, jakieby mógł miéć w orzeczeniu odnoszącym się do podmiotu liczby pojedyńczéj rodzaju nijakiego […].

Przy odmianie czasowników rozróżniamy: 1. znaczenie czynne i bierne, np. kocham, jestem kochany - biłem, byłem bity 2. postać rzeczowną i przymiotną każdego czasownika, np. kochać, kochany-a-e; bić. bity-a-e.