Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

głoska dźwięk mowy

Język: polski
EJP 1991, 97 Definicja współczesna

Głoska jest najmniejszym elementem dźwiękowej formy wypowiedzi, charakteryzującym się stałym zespołem fonetycznych cech artykulacyjnych i akustycznych.

Cytaty

[Przymiotniki] kończące się na e dobiérają głoskę r w stopniu wyższym, inné zgłoskę er.

Aby wyrazy po sobie idące nie zaczynały się jednakowo, ani następujący, aby się nie zaczynał od tej głoski, na jaką się kończył poprzedni np. on się ściganiem mojej osoby zajął, Jan jadł jabłka jadowite, on był łagodny.

Każde zdanie składa się z wyrazów, a każdy wyraz z głosek czyli liter, np. wyraz „matka” składa się z głosek: m, a, t, k, a. Bóg z głosek B, ó, g.

Mamy w języku naszym głosek 45, te są: a, ą, b, b(i), c, cz, ć, d, dz, dź, dż, e, é, ę, f, f(i), g, h, ch, i, j, k, ł, l, m, m(i), n, ń, o, ó, p, p(i), r, rz, s, sz, ś, t, u, w, w(i), y, z, ź, ż. Głoski te dzielą się na samogłoski i spółgłoski. Samogłosek jest 10, spółgłosek zaś 35.

[Józef Mroziński] Jeżeli w gram. języka naszego ogrom wyjątków i podziałów przy każdem niemal prawidłe przeraża najgorliwszego nawet miłośnika ojczystej mowy, a cudzoziemcowi trudność jęz. pol. zdaje się być nad siły ludzkie, pochodzi to po wielkiej części stąd, że żaden gramatyk nie śledził natury polskich głosek.

[Wojciech Szwejkowski] "Głoska z powiada: u nas gra rolę główną i podrzędną, raz występuje na scenę za siebie, dwa razy za swoje dzieci, z, ż, ź trzy razy włączona do d-d-ż-d-ź; raz za r miętsze, dwa razy za s i c mocniej syczące (s-z c-z), a wcale dla siebie obce".

Te oddzielne brzmienia mowy naszéj nazywamy głosami, albo powszechniej głoskami. Brzmienia: a, i, u, ę, s, m... są to więc głoski.

Każdy taki członeczek wyrazu nazywamy zgłoską; zgłoską dlatego, że jest złożony z głosek.

Głoska, którą obecnie literą é (e pochylone) oznaczamy, zbliża się w wymawianiu do y [...] lub do i.

Głoska. Głoski dźwięczne i bezdźwięczne.

Wszystkie głoski polskie dzielą się na samogłoski lub spółgłoski.