of grammatical terms online
głoska dźwięk mowy
Głoska jest najmniejszym elementem dźwiękowej formy wypowiedzi, charakteryzującym się stałym zespołem fonetycznych cech artykulacyjnych i akustycznych.
Quotations
[Przymiotniki] kończące się na e dobiérają głoskę r w stopniu wyższym, inné zgłoskę er.
O dobrej wymowie niektórych głosek. Co się tyczy samogłosek.
Myśli składają się z wyrazów, wyrazy z zgłosek czyli syllab, syllaby z głosek, t.j. postaci do malowania wyrazów używanych, pospolicie literami zwanych.
Litery od znaczenia głosu nazwane głoskami, jak są w pisaniu rozmaite, tak rozmaicie brzmieć muszą i pojedyńcze w abecadle i złożone w słowach.
Cechą rodzaju imion nieodmiennych jest domyślnia. Imiona tedy głosek, i wszystkie wyrazy za imię czyli nazwisko wzięte, są rodzaju nijakiego, przez domyślanie się wyrazu tegoż rodzaju, imię, nazwisko, słowo. I tak mówimy e ściśnione, i długie, moje widzi mi się.
Użyto ich najwłaściwiéj do oznaczenia naszych samogłosek ściśnionych, bo ta sama głoska, w tém samém słowie, miewa raz brzmienie otwarte, drugi raz ściśnione.
Idzie więc tylko o to, czy głoska a ma w mowie naszéj dwojakie brzmienie, otwarte i ściśnione.
Głoski podzieliłem stosownie do ich własności w języku polskim, nie zaś podług ich wyrabiania się w ustach za pomocą głosu i pewnych części ciała.
Aby wyrazy po sobie idące nie zaczynały się jednakowo, ani następujący, aby się nie zaczynał od tej głoski, na jaką się kończył poprzedni np. on się ściganiem mojej osoby zajął, Jan jadł jabłka jadowite, on był łagodny.
Brzmienia oddają się w piśmie postaciami, znakami, głoski zwanemi [...]. Głosek wszystkich jak brzmień prostych w naszej mowie jest sześćdziesiąt sześć. Ich podział najwybitniejszy jest na samogłoski i spółgłoski.
Wyrazy składają się z głosek, dlatego tak zwanych, bo każda jest pewném brzmieniem głosu ludzkiego.
Głoski dzielą się 1. na pojedyńcze i złożone, 2. na samogłoski i spółgłoski, 3. na naczelne i podrzędne.
Słowo składa się z głosek (liter), połączonych w zgłoski (sylaby).
Głoska jest każde brzmienie, w naczyniach mownych za pomocą narzędzi mownych wydane.
Głoski dzielą się na samogłoski i spółgłoski, a w obcych językach jeszcze i na dwugłoski.
W języku polskim mamy 45 głosek, a mianowicie 10 samogłosek i 35 spółgłosek.
Ue 1. Podobnie jak ua, zlewa się czasem w jedną głoskę.
O głoskach polskich. Zanim się przystąpi do nauki grammatycznéj, potrzeba wprzód poznać głoski polskie, ich znaczenie i podział; gdyż od tego zależy dokładne zrozumienié całéj grammatyki. Głosek polskich jest w liczbie 47, jak następują: a, á, ą, b, b', c, ć, cz, d, dz, dź, dż, e, é, ę, f, g, h, ch, i, j, k, l, ł, m, m', n, ń, o, ó, p, p', r, rz, s, ś, sz, szcz, t, u, w, w', x, y, z, ź, ż.
Głoski dzielą się na samogłoski i spółgłoski.
Głoski dzielą się [...] na łagodne i ostre.
Nauka o głoskach należy właściwie do ortografii.
Litera w mowie, podobnie jak nuta w śpiewie ma wyobrażać głos pojedynczy, osobny, czyli głoskę. Tyle więc powinno być liter, ile jest w głoskozbiorze głosek.
[…] Wszystkie głoski wchodzące w skłád wyrazów dzielą się na samogłoski i spółgłoski […].
Znaki brzmień czyli głosów, z których składają się wyrazy, nazywamy literami, czyli głoskami.
Każde zdanie składa się z wyrazów, a każdy wyraz z głosek czyli liter, np. wyraz „matka” składa się z głosek: m, a, t, k, a. Bóg z głosek B, ó, g.
Mamy w języku naszym głosek 45, te są: a, ą, b, b(i), c, cz, ć, d, dz, dź, dż, e, é, ę, f, f(i), g, h, ch, i, j, k, ł, l, m, m(i), n, ń, o, ó, p, p(i), r, rz, s, sz, ś, t, u, w, w(i), y, z, ź, ż. Głoski te dzielą się na samogłoski i spółgłoski. Samogłosek jest 10, spółgłosek zaś 35.
Zgłoski czyli syllaby składają się z liter, czyli głosek: T-o, d-z-i-e, c-k-o, u, c-z-y, s-i-ę, d-o, b-r-z-e.[...] Ileż mamy głównych liter czyli głosek w polskiém abecadle? O. Głosek pierwotnych, głównych, w polskiém abecadle mamy 24.
Samogłoska jest to litera, która wydaje dźwięk pojedynczy, dźwięk sam jeden bez pomocy innej głoski. P. Które głoski są głównemi samogłoskami. O Głównemi samogłoskami są: a, e, i, o, u, y.
Spółgłoska jest to znowu głoska, która wydaje dźwięk zespolony, jakby złączony z inną literą, np. b (be), f (ef) [...].
[Józef Mroziński] Jeżeli w gram. języka naszego ogrom wyjątków i podziałów przy każdem niemal prawidłe przeraża najgorliwszego nawet miłośnika ojczystej mowy, a cudzoziemcowi trudność jęz. pol. zdaje się być nad siły ludzkie, pochodzi to po wielkiej części stąd, że żaden gramatyk nie śledził natury polskich głosek.
[Wojciech Szwejkowski] "Głoska z powiada: u nas gra rolę główną i podrzędną, raz występuje na scenę za siebie, dwa razy za swoje dzieci, z, ż, ź trzy razy włączona do d-d-ż-d-ź; raz za r miętsze, dwa razy za s i c mocniej syczące (s-z c-z), a wcale dla siebie obce".
Te oddzielne brzmienia mowy naszéj nazywamy głosami, albo powszechniej głoskami. Brzmienia: a, i, u, ę, s, m... są to więc głoski.
Każdy taki członeczek wyrazu nazywamy zgłoską; zgłoską dlatego, że jest złożony z głosek.
Głoska, którą obecnie literą é (e pochylone) oznaczamy, zbliża się w wymawianiu do y [...] lub do i.
[Antoni Małecki] W pierwszym razie pamiętać zatem o tem należy, że nie można oderwanych końcowych głosek przybranki doczepiać do wyrazu głównego, ani też początkowych głosek wyrazu głównego doczepiać do przybranki.
§ 5. Głoski i litery. Mowa nasza składa się z wyrazów, a wyrazy z pojedyńczych dźwięków czyli głosek . Każdy wyraz wymówiony możemy napisać za pomocą znaków piśmiennych czyli liter. Litery nie należy brać za jedno z dźwiękiem. Dźwięki słyszymy: są to wrażenia słuchowe; litery zaś czyli znaki napisane rozpoznajemy za pomocą wzroku.
Litera ż pisze się tylko w wyrazach, gdzie głoska ż wyraźnie jest słyszana np.: żaden, życie, bliżej itp. (ruskie „ж“ nie ,,р“)[...].
Głosownia czyli nauka o głoskach.
§ 1. Wyrazy składają się z głosek, np. m-a-t-k-a, k-o-ń. Znak, który w piśmie oznacza jedną głoskę, nazywa się literą.
Głoski wymawiamy — litery piszemy.
Głoski słyszymy — litery widzimy.
Głoska. Głoski dźwięczne i bezdźwięczne.
Głosownia. (Nauka o głoskach). Mowa nasza składa się z wyrazów, które dadzą się rozłożyć na poszczególne, najmniejsze cząstki głosowe: dźwięki lub szmery. Cząstki te nazywamy głoskami.
Najmniejszą jednostką, elementem mowy jest głoska. Nauka o powstawaniu głosek, ich połączeniach i zmianach nazywa się głosownią.
★Głoski, najmniejsze elementy wymawianiowo-słuchowe.
I. Części wyrazów: A.Głosowe: głoska, ★zgłoska (sylaba): ★zamknięta (spółgłoską), np. kot-(ka) lub ★otwarta, np. ko-ta; ★nagłos (początek), ★śródgłos (środek), ★wygłos (koniec) wyrazu. B. Słowotwórcze:...
Wszystkie głoski polskie dzielą się na samogłoski lub spółgłoski.