Historical dictionary
of grammatical terms online

litera znak alfabetu

Language: polski
Etymology: łac. littera
EJO 1999, 344 Contemporary definition

Litera. Jednostka alfabetu.

Quotations

LITERA litery kończone littere terminales ut a.p.S. etc. R J1(mp; av. terminaciones). Zob. BUCHSTAB, CZTENA, KOŃCZONY, SYLABA.

W języku polskim, kto chce wyrazić ten dźwięk ktory w wymáwianiu słów słyszemy, ty litery abo figury musi znać.

O ktoryj literze [i] osobliwie pamiętajmy, że gdy się trafi w słowie napisaná, nie má być sama przez się wymáwiána ale z drugą bliską literą. Bo téż sama może całé słowo uczynić.

Gdzieby tedy miała myłka być, lepiéj takie litery od słowa odsadzić. Bo inszá rzecz jest z ową, niszli zową.

Litery tym porządkięm kłádę, jáko są w obiecádle.

Litery u Fráncuzow są té co i u Polaków okróm w, miásto którego óni záżywáją tákiego v.

Apostrof czyli odcinek pisze się tak (’) i znaczy opuszczoną [...] literę [...] napr. l'âme dusza.

Alfabet angielski ma dwadzieścia trzy litery.

Pyt.: Jak ułożyć i pogodzić nasze litery, których inne narody wcale nie mają, jak np.: nasze ł, l, rz, sz, cz, ż, , a te same łacińskie przyjęliśmy abecadło ? Odp.: Tak ułożyć, jak tegoż szczepu sławianie inni zrobili, którzy tę samą wymowę i litery mają, to jest rozszerzyli swoje abecadło i w słownikach podług tego lepszy porządek mają.

[Szwejkowski Wojciech] "Dziesięć razy przeto występując litera z częściej nad inne nie w mowie ale w piśmie naszem; to jest raz za siebie a osḿ razy za inne litery, musi bić w oczy; razić je; a po drukarniach więcej nad inne zapasu wymagać".

[Stanisław Zaborowski] Niech to będzie pierwsze prawidło aby powszechnie zachowana była postać i znaczenie właściwe łacińskich liter. Ani na mało różniące się jich brzmienia zważać potrzeba, chyba że zmieniają znaczenie: wtenczas bowiem znamionami pewnemi, tę same jednak postać litery zachowawszy znaczyć głoski będzie.

Literę x zastępuje się spółgłoskami ks, gz: Meksyk, egzamin itd.

Użycie w nich j raziłoby tych nawet, którzy dla tej litery szczególną czują sympatję.