terminów gramatycznych online
spółrzędnik
Język: polski
Cytaty
W ogóle wyrazów określających odróżniają się swojém szczególném stanowiskiem spółrzędniki i dopełniacze. Spółrzędnikiem są wyrazy używane obok drugich głównych, na dobitniejsze określenie myśli, które same z siebie, gdyby głównemi były, stanowiłyby treść, przy której znajdują się, np.: syn, jedyna moja pociecha, uczy się sumienny, bo sprawiedliwy […].
Spółrzędnik .... Część działki zdania spółrzędna z treścią.
Gdy dwa zdania pojedyńcze łączymy ze sobą w jednę całość, powstaje zdanie złożone połączone (połączenie zdań) [...]. Szczegółowe zdania pojedyńcze w zdaniu złożoném połączoném mają w stosunku do siebie równą ważność gramatyczną; dla tego nazywają się spółrzędnemi [...] czyli spółrzędnikami, n. p.: Rodzice dają dzieciom jednakie wychowanie, a dzieci często niejednakowy użytek z tego daru odnoszą (Tańska).
Składni poświęcona była książeczka S. Gruszczyńskiego.
Terminologia. Propositio simplex — zdanie pierwotne, gołe [...], appositio — przydatnia, apozycyja; propositio componens — zdanie spółrzędne, spółrzędnik, principalis — główne, nadrzędne, głównik, subordinata — poboczne, podrzędne, pobocznik, subiectiva — podmiotowe, obiectiva — przedmiotowe, attributiva — przydatkowe.