Historical dictionary
of grammatical terms online

spółgłoska głoska

Language: polski
EJO 1999, 458 Contemporary definition

Spółgłoski. Głoski, przy których wymawianiu występuje w obrębie jamy ustno-gardłowej przeszkoda (silne zwarcie lub silne zbliżenie narządów mowy), wskutek czego nie jest możliwy przepływ powietrza przez kanał głosowy bez zakłóceń.

Quotations

Drugie, misterniejszy wyrób głosowy, są jakby półtony, cieniujące dla dźwięczniejszego brzmienia głos samogłosek; zawsze na nich oparte, a w oderwaniu same przez się istniéć nie mogące, i dla tego spółgłoskami nazwane.

Mowa polska z tego względu stanie na czele innych, mając u siebie wyrobionych spółgłosek trzydzieści siedm, które są: j, l, ł, n, ń, h, ch, k, k’, g, g’, d, dz, dź, dż, t, c, ć, cz, s, ś, sz, z, ź, ż, r, rz, w, w, f, f’, p, p’, b, b', m, m’.

Projekt Rady Szkolnej zmierzał do radykalnej reformy w sprawie pisowni imion własnych ze świata starożytnego. Stawiając ogólną zasadę: „zatrzymać pisownię oryginału, chyba wyraz zupełnie spolszczony, jak n.p. Cezar, A teny“, kazał „nazwiska greckie pisać we formie łacińskiej (Pisistrates, Alcibiades)“, łacińskie zaś „we formie łacińskiej, o ile nie zostały spolszczone (Vergilius ale Wergiliusz), zostawić q i x (Quintilian, Xenofon) a s nietylko po spółgłosce (Persefona), lecz także między samogłoskami (Pausanias)".

II. Pisownia spółgłosek.

Wyjątek stanowią tylko takie zgłoski, które się kończą na j albo na płynną (ł, l, r, rz, m , n, ń), ilekroć ona ma po sobie jakąkolwiek drugą spółgłoskę; n. p. szyj-ka, kij-kiem, biał-ko, wiel-ki, biel-szy, czar-ny, mar-twy, mor-ski, kłam-ca, Trem-becki.

§ 10.Spółgłoski. Spółgłoski są to szmery, powstające w pewnych miejscach jamy ustnej podczas pędu powietrza i przy zbliżeniu się lub zetknięciu ruchomego narządu mowy z nieruchomym.

Abecadło portugalskie dzieli się na samogłoski i spółgłoski.