of grammatical terms online
spółgłoska głoska
Spółgłoski. Głoski, przy których wymawianiu występuje w obrębie jamy ustno-gardłowej przeszkoda (silne zwarcie lub silne zbliżenie narządów mowy), wskutek czego nie jest możliwy przepływ powietrza przez kanał głosowy bez zakłóceń.
Quotations
Spółgłoski zaś brzmią nie same jedne, lecz daje się przy nich zawsze którąkolwiek samogłoska słyszeć, np. gdy wymawiamy: b f w z, daje się słyszeć: b i ę, f i e, w i u , z i et. Spółgłosek w polskim języku jest 28: b b c ć d f f' g h k l ł m m n ń p p' r s ś t w w' x z ź ż.
B. Spółgłoski, dzielą się one: 1) Na średnio twarde niezłożone, takiemi są: b, c, f, g, k, m, n, p, s, w, x, z [...]. 2) Na zupełnie twarde niezłożone, takiemi są: d, h, ł, r, t, ż [...]. 3) Na miękkie niekreślone, taką jest tylko jedna głoska l [...]. 4) Na miękkie kreślone pojedyncze; takiemi są: b', c', f', m', ń, p', s', w', ź [...].
Przeszły [imiesłów] formuje się zawsze z trzeciej osoby l.p. czasu przeszłego, trybu oznajm. a to tym sposobem: Jeżeli po ł stoi samogłoska, w tedy zamienia się ł na wszy, np. znał, znawszy; mówił, mówiwszy; a jeżeli zaś przed ł stoi spółgłoska, wtedy ł się zostaje i dodaje się do niego szy, np. darł, darłszy; przyszedł, przyszedłszy.
Spółgłoska, Consonans.
Spółgłoska jest to litera, do wymówienia któréj potrzeba użyć nie tylko głosu, ale jeszcze i narzędzi mownych, jakiemi są: wargi, podniebienie, język, gardło, i dlatego wydają one brzmienie złożone.
Spółgłoski dzielą się na twarde, miękkie, mocne, słabe, płynne i cztery nieforemne.
Gdy wydech, wydobywający się z płuc przez tchawicę i krtań, wprawi w ruch wiązadła głosowe [...] otrzymujemy wrażenie głosu (a, o, e, i, y, u) o różnem zabarwieniu, zależnie od tego, jaką formę przybiera jama ustna. Głoski te możemy łatwo wymawiać same, bez połączenia z innemi, stąd ich nazwa: samogłoski w przeciwstawieniu do takich głosek, przy których tworzeniu czynne są narządy mowne (wargi, język, zęby itd). Są to: spółgłoski.
Spółgłoski i ich podział. 1) dźwięczne: b w d z struny głosowe drgają, wydając pewien ton muzykalny, bezdźwięczne: p f t s struny głosowe nie drgają, słyszymy tylko szmery. 2) czyste: b, b', c, ć, cz itd. nosowe: m, m', n, ń. 3) twarde: b, p, m, f, [...] miękkie: b', p', m', f' [...].