Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

rzeczownik szczególny

Hasło w cytatach: rzeczownik szczegulny, rzeczowniki szczególne
Język: polski

Cytaty

Rzeczownik [...] — szczegulny, którego nazwisko jednej tylko służy osobie lub rzeczy: Jagiełło, Wilno, Wisła, Łysa-góra, i t. d. — pospolity, którego nazwisko służy wielu osobom lub rzeczom: książę, miasto, rzeka, góra, i t. d.

Pisze się przteo początkowa litera większa. [...] W rzeczownikach szczególnych czyli własnych. Do tych należą imiona i nazwiska osób, tudzież nazwy narodów, części świata, krajów, miast, wiosek, i innych miejsc, oraz gór, mórz, jezior, rzek; imiona istot usobionych, tudzież imiona dawane niekiedy zwierzętom i rzeczom nieżywotnym, jakiemi są niektóre gmachy, okręty, dzwony i t p. na koniec tytuły dzieł.

Rzeczowniki [...] własne czyli szczególne są te, które tylko jednéj rzeczy służą, np. Kraków, Łęczyca, Polska.

Rzeczownik, a, lm. i, m. gram. v. Imię rzeczowne; część mowy należąca do odmiennych; obejmuje wyrazy będące nazwami rzeczy jakichkolwiek, w najobszerniejszém znaczeniu; rzeczownikiem jest każda nazwa istoty żyjącéj, tworu przyrodzenia, dzieła rąk ludzkich, wyobrażenia umysłowego. Rzeczowniki ze względu na znaczenie tego czego są nazwą, dzielą się na: a) żywotne, będące nazwą istot żyjących, a te jeszcze na ludzkie i zwierzęce; b) nieżywotne, będące nazwą istot lub wyobrażeń niemających życia widocznego takiego jak w ludziach i zwierzętach; c) własne v. szczególne, które służą wyłącznie jednéj rzeczy; d) pospolite v. ogólne, które służą do oznaczenia różnych rzeczy podobnych; e) zbiorowe, które pod postacią liczby pojedyńczéj wyrażają zbiór jednorodnych v. jednoprzymiotowych istot, rzeczy; f) liczebne, v. liczbowe (v. Liczbowniki), oznaczające lik, liczbę; g) porządkowe, wyrażające następstwo rzeczy za rzeczą; h) pierwotne, z których inne się formują; i) pochodne, z innych ukształtowane; j) zdrobniałe albo spieszczone, wyrażające małość drobność, albo też pieszczotę; k) zgrubiałe, które znaczą wielkość a razem niezgrabność i często wyrażają pogardę dla nazywanych niemi rzeczy; 1) słowowe, uformowane ze słów i przedstawiające w formie rzeczownika czynność lub stan oznaczony słowem, z tych uformowane od słów zaimkowych zowią się jeszcze zaimkowemi, a te wszystkie są rodzaju nijakiego. Rzeczowniki w języku polskim mają trzy odmiany, wyróżniające się rozmaitemi kształtami zakończenia : a) przez rodzaje, wyrażające płeć lub jéj podobieństwo, ob. Rodzaj; b) przez liczby pojedyńczą, podwójną i mnogą, ze względu czy rzeczownik wyraża jedną, dwie lub wiele osób albo rzeczy; c) przez przypadki v. spadki wyrażające stosunek rzeczy do rzeczy lub czynności do tego na co się wywiera.

Rzeczownik podług przedmiotu, jaki oznacza, może być: [...] Własny czyli szczególny, który oznacza imiona, nazwiska ludzi, zwierząt, rzeczy, i pisze się zawsze przez dużą literę: Warszawa [...] Pospolity czyli ogólny, który nie pisze się przez dużą literę, i który oznacza rozmaite przedmioty żywotne lub nieżywotne, drzewo, roślina [...]