Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

zgłoska trzecia od końca

Hasło w cytatach: 3-a zgłoska od końca, 3cia zgłoska od końca, trzecia od końca, trzecia od końca zgłoska, trzecia zgłoska od końca
Język: polski
Dział: Fonetyka (współcześnie)

Cytaty

W wyrazach zakończonych na ice, ile, ive, gdy akcent przypada na trzecią zgłoskę od końca, przez wyjątek od powyższego prawidła.

Rym nazywa się męzkim, jeżeli zgłoska przyciskowa znajduje się na ostatniem miejscu, żeńskim zaś będzie wtedy, gdy przycisk pada na zgłoskę przedostatnią lub trzecią od końca.

Lecz w rossyjskich wyrazach przycisk może być na rozmaitych miejscach: na ostatniéj, przedostatniéj, trzeciéj, czwartéj a nawet piątéj zgłosce od końca.

Wyrazy te z przyciskiem na 3ciéj zgłosce od końca, często są niedogodne w układzie wiersza.

Natomiast te same twory, ale mające rdzenną akutową wykazują wszędzie krótkość, a) w infinit. regularnie zupełnie jako w przyciskowej trzeciej od końca rozwiniętą, zaś b) w praes. jako kontynuację przejścia akutowej w urwaną intonację.

Jeżeli i w trzeciej od końca zgłosce były jery, a nie normalna pełnogłoska, to oczywiście były słabemi (bo się znajdowały przed zgłoską z mocnym jerem), w jeszcze poprzedniej były mocnemi itd.

I. — Na ostatniej zgłosce (sylabie) mają zwykle akcent: [...]

2) Wyrazy zakończone na dwugłoskę otwartą: fallae (falaj, mówcie), papeis (papejs, papiery), sentiu (sentiuł, czuł). Ważniejszy wyjątek stanowi 2a osoba czasownika w liczbie mnogiej, n. p. fallarieis (falariejs, byście mówili), fallasseis (falasejs, gdybyście mówili), mają one akcent na 3-ej zgłosce od końca.

2) Na trzeciej zgłosce od końca mają akcent:

a) przymiotniki w stopniu najwyższymi n. p. altissimo (najwyższy), pauperrimo (najuboższy).