spirant

Hierarchia Dzieła Filtr: wszystkie dzieła

• Wszystkie dzieła
• Benni/1923
• Nitsch/1923
• Rozw/1923
• Gaert/1927

Co do innych spotykanych nazw, to głoski zwarte często noszą miano wybuchowych, szczelinowe określane są jako powiewne lub spiranty, a półotwarte zazwyczaj noszą nazwę płynnych (liquidae); to ostatnie wyrażenie stosuje się zresztą najczęściej tylko do głosek ustnych tej kategorji, np. r l, podczas gdy n m odróżniane są jako spółgłoski nosowe.

Przynajmniej w powiatach: ostrowskim, łomżyńskim i szczuczyńskim tylko chłopi mają spiranty χ' y' [...].

Głoski są bardzo rozmaite co do rozwartości narządu mownego przy ich wymawianiu, a także co do innych cech charakterystycznych, a stąd podziały na samogłoski (vocales), sonorne, spiranty i zwarte, na dźwięczne i głuche, ustne i nosowe itd.; a ich ewolucja bezpośrednio jest także od tego zależna.

W zgłosce końcowej, to znaczy głównie w całej masie nominatywów, nastąpiła w lechickim regulacja fonetyczna zacierająca wszelkie dawne różnice, a mianowicie zostały wzdłużone wszystkie pełnogłoski jednakowo przed spółgłoskami (etymologicznie) dźwięcznemi a) zwartemi, b) spirantami. c) j l r, d) nosowemi (w tym wypadku w polszczyźnie drugorzędnie usunięte, ale w st. języku i narzeczach pán trzém (PP trʒeem) ‘atrium’ d. pl. synóm wám itd.

Natomiast bardzo wiele cech, mniej lub więcej specyficznie polskich: nieruchomy i bezbarwny akcent, równie bezbarwny iloczas, wstępne zwarcie krtani, silne zbiegi spółgłoskowe (krwawy, krnąbrny brnąć, skrwawić, wstrząsnąć, westchnąć, grzbiet, st. wezkwtło ‘zakwitnęło’, pchnąć, uszczknąć, móżdżku, tkwić....), zniknięcie dawnej tendencji słowiańskiej do otwartych zgłosek, nowo powstałe afrykaty, spalatalizowane spółgłoski i spiranty (ć dź, cz dż.... ń b'.... rz....) — toby były może ważniejsze rysy polskie.

Spiranty, p. spółgłoski.