Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

pierwiastek imionowo-słowny

Hasło w cytatach: pierwiastek imionowo słowny, pierwiastek imionowo-słówny
Język: polski
Dział: Słowotwórstwo (współcześnie)
  • Wstęp obejmujący pogląd na Głosownią i pojęcie Pierwoskładni: Malin/1869

Cytaty

[...] Z mojego zaś przeglądu piérwiástków słównych wypływá to spostrzeżenie, które stáwiám jako zásadę, że każdy piérwiástek słówny, a ráczéj jiminowo słówny, składać się musi przynájmniéj z jednéj zgłoski, w któréj skłád wchodzi jedna spółgłoska, [...] albo przynájmniéj dwie spółgłoski, [...] a stąd wypływá, że jednozgłoskowość nie jest bynájmniéj, jak sądzi prof. Bopp, koniecznym warunkiem budowy piérwiástków słównych, ale ráczéj dwugłoskowość, którą za nájmniejszą miarę jich objętości przyjąć náleży, nie wchodząc w to, czy ta dwójka wchodzącá w skłád piérwiástku słownego skłádá się z dwu spółgłosek, [...] czyli téż ze spółgłoski i samogłoski [...].

[...] Jak piérwiástki jimionowosłówne różnią się pod względem zewńętrznéj swéj budowy od piérwiástków zajimkowych, tak téż różnią się co do wewnętrznego swego znaczeniá pomiędzy sobą, albowiem piérwiástki jimionowosłówne oznaczają pojęciá i wyobrażeniá, piérwiástki zaś zajimkowe tak samo jak i końcówki, oznaczają stosunek pojęć do siebie.

[...] Aczkolwiek język nasz skłádá wyrazy s piérwiástków jimionowo-słównych, jednakże środka tego pomnożeniá swojich rzeczowników używá bardzo skromnie, rzádko i tylko zdaje się w koniecznéj potrzebie, a przynájmniéj dzieje się takowe skłádanie daleko rzádziéj i skromniéj niżeli w greczyznie i dzisiejszéj niemczyznie, w któréj nader ograniczoná jilość pogłosów stała się źródłem bogactwa językowego s powodu wielkiéj łatwości skłádaniá rzeczowników z dwu lub więcéj piérwiástków lub piérwotników ze sobą [...].